Σημείωμα Σεπτεμβρίου 2014

Φωτογραφία: Γιώργος Κασαπίδης

Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας δύο σημαντικών, θεσμοθετημένων στη νεοελληνική κοινωνία, γεγονότων τα οποία δεν είναι άλλα από την έναρξη της σχολικής χρονιάς και τη Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο της αναρτηθείσας φωτογραφίας θα μας απασχολήσει το πρώτο γεγονός, όπου φαίνεται ένας πιτσιρικάς να περπατάει κουβαλώντας μια ποδοσφαιρική μπάλα. Η παραπάνω φωτογραφία του ποιητή-φωτογράφου Γιώργου Κασαπίδη είναι άκρως συμβολική και δύναται να ερμηνευθεί σε διάφορα επίπεδα. Αν μη τι άλλο ο πιτσιρικάς συμβολίζει τα πολλά υποσχόμενα νιάτα και το βάδισμά του την πορεία προς την ενηλικίωση. Στο ποδοσφαιρικό τόπι πέρα από το αθώο παιχνίδι στις γειτονιές, μπορούμε να ιχνηλατίσουμε και τα σύγχρονα πρότυπα που προβάλλονται εμφατικά από την τηλεόραση προς τέρψιν του φιλοθεάμονος κοινού. Ο πιτσιρικάς ωστόσο ακολουθείται από τη σκιά του σε ένα κίτρινο τοίχο-φόντο περνώντας δίπλα ή ανάμεσα σε ένα κουλουριασμένο λάστιχο-φίδι, σύμβολα στα οποία διακρίνουμε τις πιο σκοτεινές πλευρές του ανθρώπινου χαρακτήρα να είναι υποχρεωμένες να περάσουν μέσα ή πάνω από εμπόδια στο πλαίσιο ενός φοβικού-ανασφαλούς παρόντος (σε όρους οικονομικής και κοινωνικής κρίσης). Στην πορεία του διακρίνεται κι η σκιά ενός ποδηλάτου-συμβόλου της τεχνολογίας που μπορεί να βοηθήσει τον μικρό της φωτογραφίας να φτάσει πιο γρήγορα στον στόχο του. Αλλά εδώ ακριβώς γεννώνται και μια σειρά από ερωτήματα: Ποιος άραγε είναι ο στόχος της αναγκαστικής και αναπόφευκτης, αν μη τι άλλο, ενηλικίωσης; Να ακολουθήσει το πρότυπο του πετυχημένου ποδοσφαιριστή στην διαφαινόμενη καριέρα του; Να αφήσει την μπάλα και να ασχοληθεί με πιο «σοβαρές» επαγγελματικές ενασχολήσεις σε ένα περιβάλλον ασφυκτικής ανεργίας; Να κυριευθεί από το θέαμα του ποδοσφαίρου στην υπόλοιπη ζωή του;

     Ο Κορνήλιος Καστοριάδης σε μια διάλεξή του στο Λεωνίδιο το 1984, μια γενιά πρωτύτερα δηλαδή, είχε συνοψίσει το μέλλον της νεοελληνικής κοινωνίας σε τρεις λέξεις: Φούτμπολ, σκυλάδικο, κουμκάν. Η αλήθεια είναι πως ελάχιστα έχουν αλλάξει από τότε. Το φούτμπολ κυριαρχεί κερδίζοντας πλέον και αρκετές γυναίκες ως μείζον θέαμα κι η πρόσβαση στα σκυλάδικα και στο κουμκάν έχει περιοριστεί λόγω οικονομικής κρίσης και εξαφάνισης του ρευστού. Οι διαθέσεις ασφαλώς παραμένουν οι ίδιες. Ο άρτος και τα θεάματα με τα οποία οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες αποσπούσαν το ενδιαφέρον του λαού από σοβαρότερα ζητήματα χρησιμοποιείται και σήμερα, μονάχα που στην εποχή των συσσιτίων ο άρτος προσφέρεται πλέον εικονικά μέσω τηλεοράσεως, όπου προς τέρψιν των ματιών παρουσιάζονται πάσης φύσεως gourmet πιάτα με την χαρακτηριστική ιδιότητα πως δεν είναι βρώσιμα για τους θεατές. Η άποψη του Γάλλου διανοουμένου Jean Baudrillard πως στις σύγχρονες κοινωνίες έχει επιτελεστεί: «η αποσύνθεση της τηλεόρασης στη ζωή και η αποσύνθεση της ζωής στην τηλεόραση» είναι επίκαιρη όσο ποτέ.

     Για να έλθουμε και στα καθ’ ημάς, ο Σεπτέμβριος θα σημάνει την επανέναρξη των αναρτήσεων του Ποιητικού Πυρήνα με την ελπίδα να διαβαστούν ποιήματα κι απόψεις ως βάλσαμο στην ευρύτερη ανασφάλεια που επικρατεί κι αναπαράγεται διαρκώς από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Από την άλλη αναμένουμε με μεγάλη περιέργεια να μάθουμε τι θα μας αποκαλύψει το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, το αρχαίο ελληνικό παρελθόν που κάνει συνεχώς αισθητή την παρουσία του, χιλιάδες χρόνια μετά. Ας εισέλθουμε επομένως ποιητικά και δημιουργικά στο Φθινόπωρο κι ας τολμήσουμε να προχωρήσουμε κι εμείς σε προσωπικές ανασκαφές προς εύρεση κρυμμένων επιθυμιών, αλλά κυρίως προς ανακάλυψη της εσωτερικής ηρεμίας που τόσο χρειαζόμαστε.     

Παύλος Παρασκευαΐδης