Περιοδικό Νόημα, τόμος 19ος, Οκτώβριος 2023

Περιοδικό Νόημα

Τετραμηνιαίος πυρήνας

Νόησης και Λόγου

Τόμος 19ος, Οκτώβριος 2023

Περιεχόμενα

Μέρος Πρώτο: Έρευνα-Δοκίμιο-Στοχασμός

    9   Στυλιανός Αρχοντίδης
         Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός ως επιστολογράφος. Μέρος Α΄
  19   Φωτεινή Βασιλοπούλου
         Το χορτάρι χαϊδολογάει τα χτυπημένα γόνατα.
         Εύης Λιακέα, «Απόδειπνο», Εκδόσεις Θράκα, 2023
  24   Ιωάννης Κ. Γεωργίου
         «Το Καλάθι του Νοικοκυριού»: μία ιστορική αναδρομή
  26   Ελένη Γκιργκένη
         Θεολογικά θέματα στη λογοτεχνία του φανταστικού. Μέρος Α΄
  32   Σταύρος Γκιργκένης
         Το θηλυκό βλέμμα της ποίησης στην αρχαία Ελλάδα
  43   Μάκης Εξαρχόπουλος
         Το πέρασμα της Γκρόπας
  52   Δημήτρης Καπετανάκης
         «Τι ’ναι π’ αξίζει πιο πολύ, τι ’ναι που μένει». Για την ποιητική
         συλλογή του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου, Λιωμένος χρόνος,
         Ρώμη, 2023
  64   Φανή Λάμπρου
         Τα Αλβανάκια της Ελλάδας γίνονται «Τα Ελληνάκια
         της Αλβανίας»: σημειωτική ανάλυση ενός ντοκιμαντέρ
  74   Βασίλειος Μακρυπούλιας
         Είναι το Φαίνεσθαι μέρος του Είναι;
  79   Αγγελική Μαυρουδή
         Γιώργος Σαραντάρης: ο βίος του
  84   Αθανάσιος Μπαντές
         Ο Αριστοτέλης και η διερεύνηση της φαντασίας
  90   Δημήτρης Γ. Παπαστεργίου
         «Μικρές εκλάμψεις στο στερέωμα της καθημερινότητας».
         Για τη συλλογή διηγημάτων της Κατερίνας Γαϊτάνου, Κάμερα,
         Εκδόσεις Ελκυστής, 2021
  93   Ειρήνη Παραδεισανού
         Το άπειρο σύμπαν του Τζιορντάνο Μπρούνο. Μέρος Β΄
100   Ελένη Σακκά
         «Ερασιτέχνης Σχοινοβάτης» του Νίκου Μυλόπουλου,
         Κοράλλι 2021
106   Γεώργιος Ε. Σκουλάς-Δέσποινα Γ. Σκουλά
         Επισκόπηση της κατάστασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
         και της στάσης του κρητικού λαού από την Επανάσταση
         του 1821 μέχρι το 1913. Μέρος Α΄
115   Ελευθερία Σταυράκη
         Ο Ηλίας Λάγιος και το σονέτο
128   Δημήτριος Σ. Τσιάκαλος
         Κ.Π. Καβάφη, Ευρίωνος τάφος
136   Αθανάσιος Τσιότσος
         Η πορεία προς τη δημιουργία της δημοκρατίας και τα
         πολιτεύματα κατά τον Πλάτωνα
143   Λίλια Τσούβα
         Ο μύθος ως δομικό ποιητικό στοιχείο στην ποίηση
         των Χουράδο-Γκιργκένη
147   Alejandro Valverde García
         Ο Οδυσσέας στον κινηματογράφο

Μέρος Δεύτερο: Λογοτεχνία

157   Αριστομένεια
         Γεωμέτρης
162   Νικόλαος Βαρβατάκος
         Το μυστικό του Οκτώβρη
163   Φωτεινή Βασιλοπούλου
         Ποιήματα
165   Λίνα Βαταντζή
         Όπου βρίσκεται το αληθινό
166   Πηνελόπη Γιώσα
         Ποιήματα
169   Σταύρος Γκιργκένης
         Σκιές πάνω σε Τέσσερις Στίχους
171   Ελένη Δεληβοριά
         Ποιήματα
173   Γιώργος Δρίτσας
         Ποιήματα
175   Κλεονίκη Δρούγκα
         Ποιήματα
177   Αθηνά Ζωγράφου
         Ποιήματα
179   Κωνσταντίνος Ιωαννίδης
         Ποιήματα
181   Όλγα Δ. Καλύβα
         Όρκος ιερός
         Ειρήνης κάλεσμα
183   Αγγελική Κουντουράκη
         Ποιήματα
185   Σεβαστή Κωνσταντινίδου
         Στη Μολυβδοσκέπαστη
187   Φένια Λάζαρη
         Το νανούρισμα
192   Κωνσταντίνος Λίχνος
         Η ανάσταση
200   Κασσιανή Μαρτινάκη
         Ποιήματα
202   Iωάννης Μασμανίδης
         Για να σε δω
204   Σταύρος Μίχας
         Ποιήματα
206   Γιώργος Μολέσκης
         Ποιήματα
210   Ειρήνη Νάνου
         Ποιήματα
211   Γιώργος Λ. Οικονόμου
         Ποιήματα
212   Ζωγραφιά Οτζάκη
         Ποιήματα
214   Δημήτρης Παπακωνσταντίνου
         Ποιήματα
216   Παγώνα Παρασύρη
         Ποιήματα
218   Γιώργος Σαράτσης
         Ποιήματα
220   Εὐστράτιος Εὐ. Σαρρῆς
         Ο τραγουδιστής
222   Ελένη Σταθοπούλου
         Πράξη αγάπης
227   Δημήτρης Α. Σταυρούσης
         Απόσπασμα του «Δον Ζουάν» σε μετάφραση Κωνσταντίνου
         Δοσίου από το περιοδικό «Χρυσαλλίς» (1863)
232   Βασιλεία Τσάκλη
         Ποιήματα
234   Απόστολος Α. Φεκάτης
         Ποιήματα
237   Φανή Χούρσογλου
         Φυγή
239   Patricia Nikolova
         Ποιήματα  [μτφρ: Σταύρος Γκιργκένης]
247   John Brunner
         Ιούδας  [μτφρ: Σταύρος Γκιργκένης]

         ΕΦΗΒΙΚΑΙ ΠΟΙΗΣΕΙΣ
256   Αγγελική Ζαπαντζή
         Ποιήματα
257   Σοφία Στρογγύλη
         Ποιήματα
259   Σέβη Τσακιρίδου
         Ποιήματα

262   «Η ποίηση, συναιρεί τα διεστώτα». Συνέντευξη
         της ποιήτριας Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου
         στην ποιήτρια Ελένη Α. Σακκά



Διεύθυνση: Σταύρος Γκιργκένης, Δημήτρης Παπακωνσταντίνου, Αθανάσιος Τσιότσιος
Στοιχειοθεσία: Αθανάσιος Τσιότσιος
Υπεύθυνος λογοτεχνικής ύλης: Δημήτρης Παπακωνσταντίνου
Γενική επιμέλεια: Σταύρος Γκιργκένης
Πρωτότυπες εικαστικές δημιουργίες τεύχους: Arturo Integral
Δημιουργία εξωφύλλου: Ηλίας Βαβούρας
Email επικοινωνίας: noimaperiodiko@gmail.com
Facebook: Περιοδικό Νόημα

Το περιεχόμενο των προηγούμενων τευχών στον ιστότοπο Περιοδικό Νόημα (Journal Nóima, https://noimajournal.blogspot.com/).

Ασημίνα Λαμπράκου, "Λήδα ντ’ Αννούντσιο"

Ασημίνα Λαμπράκου, Λήδα ντ’ Αννούντσιο, Αθήνα 2023


Το παρόν βιβλίο είναι το 4ο και τελευταίο, κατά σειρά, στη συλλογή:
            η σκιά του ανθρώπου κι ο λυγμός του σκύλου.
Ας σημειωθεί, παρακαλώ, ότι εδώ επιλέχτηκε το παράδοξο το 1ο βιβλίο να εκδοθεί μετά το τελευταίο − όποτε.
Σαν 2ο υπήρξε η συλλογή Solidago, καλλιτεχνικό σωματείο έβδομο βήμα, Αθήνα 2018
και 3ο, η συλλογή έ ω ς  ε π τ ά, Αθήνα 2022.

σημειώσεις

Ο τίτλος της συλλογής προέκυψε από μια αναγωγή στο βιβλίο του Γκαμπριέλ Ντ’ Αννούντσιο, Η ΛΗΔΑ ΧΩΡΙΣ ΚΥΚΝΟ, σε μετάφραση Μιχαήλ Σ. Χ. Κόκκαλη, εκδ. Βιβλιοπωλείον Γεωργίου Ι. Βασιλείου, Αθήναι 1921, το οποίο απέκτησα και διάβασα τον Ιανουάριο του 2015.
       Τον Μάιο του ιδίου έτους, ένα ταξίδι στη Θεσσαλονίκη με φέρνει αντιμέτωπη με νέα δεδομένα της κρίσης που δίνουν και το έναυσμα να γραφούν ορισμένα από τα ποιήματα της συλλογής. […]

*   *   *

αγκύλες

[Η Λήδα αρχίζει να σαρκώνεται στη Θεσσαλονίκη της κρίσης· Μάιος 2015
Η Λήδα ξέρει πώς αυτό που υπάρχει είναι μόνον η πραγματικότητα και όχι η επιθυμία. Έμαθε να αγαπά τους άλλους μέσα από τον εαυτόν της. Μισεί το δήθεν γιατί της αποκαλύπτει την πραγματικότητα που την πληγώνει
[…]
Η Λήδα δεν αφήνει τους άλλους να την πλησιάσουν από φόβο, όχι της απόρριψης, μα της εκμετάλλευσης και του χλευασμού απ’ αυτήν. Με την ίδια ανησυχία θέτει τους όρους να προσεγγιστεί· κατόπιν, από ένστικτο δεν τους αποδέχεται αναγνωρίζοντας την επικυριαρχία τής επιθυμίας στην πραγματικότητα
[…]
Δακρύζει στα ασήμαντα· κανείς δεν μπορεί να το ξέρει· κανείς που δεν επέτρεψε να την πλησιάσει
Η Λήδα, ]

☙ ❧

Γ3

(Ashen Lady)  –  απόσπασμα

(ΙΙ)

των παρακειμένων

Ύστερα ήρθαν οι πρώτες ώρες· η μέρα στεφάνωσε
τη νύχτα· νύχτα αλεξίσφαιρη    πυρπολεί
Έπειτα βροχή· ωραία βροχή     πλανημένη
Αδιάφορη τυλίγεται η πόλη
Ρούχα ανθόφυλλα μπαλκόνια μουσκεμένα
Κι η σελήνη· υγρό πρόσωπο λευκό στη στέγη των
ορόφων πουλί (πιούι πιούι πιΐου πιΐου)
Κι η γυναίκα     λιόκρουστη
κορίτσι φορώντας μάτια να διώχνουν την αγάπη
Σκύβει η σελήνη τρυγάει σύννεφο
Σ’ αλεξικέραυνο φως τρυπιέται     σωπαίνει

Ήλιο κάποιος εκάρφωσε
Θράψαλο στην μπίγα
Να γυροφέρνει γερανός στην άκρη εκεί του κόλπου
Θερμαϊκός σου λένε ύστερα
Κι αυτός βροντά κατάλοιπος
Τα χιόνια ευθύς του Ολύμπου

Άνθρωποι  αμάξια  πληθαίνουν στις οδούς
Σπουργίτια πιπιλούν τσιμέντα
Θόρυβος    ζωή    όλα τα σκέπουν
Μα μια κάμαρη αμήχανη    στο φως αναβοσβήνει
Ξέπλεκα μαλλιά    η τσάντα
             δωμάτιο πορτοκαλί
                          παράθυρο βωξίτη

Δικαιολογίες που ’χουν αναγκεμένες
              κερνά η γυναίκα τους ανθρώπους
                          άρτον και κουφέτα

Κατεβαίνει τον δρόμο έπειτα τους διεκπεραιωτές νά
βρει    Στα πρώτα τα χιλιόμετρα πιάνεται στο κλάμα
Στο ποτάμι ακινητεί    φουσκώνει τότες η  ιτιά και το
ποτάμι      Το κέρμα που έχει στον ξένο δίνει που το
ζητάει     Περνάει απέναντι από κλάματα στεγνή
 Τους λύκους περιμένοντας από την πρωτεύουσα
                            να τηνε φτάσουν

✳

[σ.σ. στο θέμα:
Ashen Lady: αναφορά στο τραγούδι των Doors: Roadhouse Blues
αλεξίσφαιρη: η ετυμολογία του ονόματος προέρχεται από το ρήμα αλέξω που σημαίνει απωθώ, προστατεύω, αποκρούω· εδώ με την έννοια προστατεύω/προστατευμένη
λιόκρουστη: παράγωγη από τη λέξη λιόκρουγμα ή και λιόκρουση: οι πρώτες ακτίνες του ήλιου όταν ανατέλλει ή το φαινόμενο όπου ο ανατέλλων ήλιος ρίχνει τις ακτίνες του στη δύουσα σελήνη σε μέρα πανσελήνου (αστρονομία, ανεπίσημο)
μπίγα: φορτωτήρας, γερανοφόρο πλωτό όχημα
γερανός: εδώ αναφορά στο πτηνό]


Θέμα εξωφύλλου:

το φεγγαροκόριτσο κι ο κύκνος, ψηφιακό κολλάζ, Ασημίνα Λαμπράκου, 2016

❦

Πηγές:
- Ασημίνα Λαμπράκου, Λήδα ντ’ Αννούντσιο, Αθήνα 2023.
- https://staxtes2003.com/2023/11/20/20-11-23/ (αναδημοσίευση).
- Βιβλιοnet.
 

 

Κώστας Θ. Ριζάκης, "fractalίζων"

ν. δ. καρούζος, έλλην ναυπλιεύς


ποτές η γη δεν άνηκεν των φίνων αστεριών δεν
δύναται να ανήκει πλην σε αδιέξοδα βουνών
(μνησθήτε της πατρίδος μας πρώιμον επί-
τευγμα κάπου εδώ κορφήν κορφής λάλων
καπνός σημερινά σήματα μορς τι διακρι-
τοί τόσοι οδυσσείς τη εννοία πολυμήχανοι
νά οι πρώτες φρυκτωρίες!) κλειστή κατά-
κλειστην μα πώς κλειστή; μ’ ελάτια με πευ-
κώνες μ’ ολόγυρά τους ποταμούς τα ολόδρο-
σα πλατάνια σελφ σέρβις αλλά δωρεάν ό,τι
σκιερό υποκάτου κι ώς τι κλειστή; τ’ ανάπλι
στον κατήφορον και δειλινού η παρήχησις νά
(να ’ν’ ο χαλκάς της που τραβάει αθάνατε της
γλώσσας με τ’ άγιον όχι τοις κυσί μ’ απιθωμένος
φιλιατρού νίκος τού έρωτος πομπός τής δε υ-
πάρξεως φλοίσβος κάποιας υπόγας πρίγκη-
πας προπάντων έλληνας μυστράς γενιάς βα-
θαίνουσας το οράν μέχρις πριγκηποννήσων) έτσι:
δείτε τον λάδι πώς δειλιά ως μικροφέγγος μπούρτζι

θρυλούμενος πες τρις φωτιάς σύμπας κι ο παλαμήδης





στα κόρτε έως κορτέζ


ξανοίχθης ‒κατευόδιον‒ (μικρό καΐκι πού
τον πας πνίγουν συχνά οι θαλάσσεις σαν
φουρτουνιάσουνε απηχούν: «μαϊνάρετε
τους φλόκους οι μπρατσωμένοι στα κουπιά
ξάγρυπν’ όλο το τσούρμον ξεμουντζαλώνει ο
καιρός Νικόλα οδήγησέ τον ρίξε ένα όμμα εδώ
κοντά μεσίτεψε ‒ διώξ’ την πυκνήν αιθάλη» τι
δυνατές οι προσευχές στιχόπνευστες αν δένουν)

ξανοίχθης ‒ και ας σημειωτόν στο αυτό σε φτάνω
χώμα χίλια φεγγάρια χυτευτά στράφι χυμούν τού

χάρτη ένθα ευδόκιμος γραφής ο αναίολος διάγεις





αγαπόμετρον


απ’ την αγάπη εκόμισα νόμισμα μπακιρένιον
παρότι βέβαια ευτελές ακόμα το φυλάττω α-
φού η κάθε μία προέβαλλεν αξιώσεων αξιώσεις μα
σπάνια αρκετά εγκρατής τις ικανοποιούσα
πιο σπάνια η άρνηση κοντά μου τις κρατούσεν
θέλαν ν’ απλώσουν στα φτερά πόθους φυγής συν-
είχαν μην στάσιμες του έρωτος κατσικωθούν σε
χώμα στην μέση εφαλτήριον τόσων ορέξεων μόνος
περνούσα πια τα βίτσια φευ στο άηχον «άντε γεια»
 
κι έναν φθινόπωρο καιρόν δυο τρεις θλιμμένοι φίλοι
την κρύπτην βρίσκουν απορούν πώς δίδω σημασίαν
ψηλά πετάω τό νόμισμα μούχλιασεν γύρα ο τόπος ο
 
επίλεκτος αρχάγγελος θ’ ακόνιζεν περαστικά μελάνης
 
τροχαλίαν· να φέξουν τ’ αβαρή βουνά να ξάμωνες ο κάμπος!





«Η αρχική επιθυμία της συντροφιάς, που το 2014 συγκρότησε την εκδοτική και συντακτική ομάδα του fractal, «το ελάχιστο να ανήκει στο όλον» έχει πέραν πάσης αμφιβολίας πραγματωθεί − και ας μου επιτραπεί να προτάξω στην ανωτέρω φράση της Ελένης Γκίκα από το editorial του ψηφιακού περιοδικού, ένα «και» επιτατικό αφού, με αφετηρία το ελάχιστο, έχει, στα περισσότερα των 100 τεύχη του, αγγίξει το πλέον και μείζον. Και το εξαρχής ζητούμενο, όμως, η συνέχεια δηλαδή του ανοιχτού πειράματος-ανοίγματος στο ενδεχόμενο, εξακολουθητικά πραγματούται, με συνέπεια και αμείωτη τη διάθεση για συν-εργασία/ες.
      Το fractal προβάλλει, προάγει και παράγει πολιτισμό με ιδιαίτερο σεβασμό σε έργα και δημιουργούς, των συγγραφέων και ποιητών περιλαμβανομένων. Παρέχει, εκτός των άλλων, τη δυνατότητα σε κάθε ποιητή −για να επικεντρωθούμε στους ποιητές− χωρίς προσκόμματα και αποκλεισμούς (ένα από τα χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν από άλλα ηλεκτρονικά περιοδικά), να επικοινωνήσει, μέσω του έργου του, μ’ ένα ευρύ κοινό, να αλληλεπιδράσει με άλλους δημιουργούς, επίσης. [...]»

(Απόσπασμα από το Προλόγισμα της Χριστίνας Καραντώνη)

Από τη συλλογή «fractalίζων» (Επιλογή πρώτη), ΑΩ Εκδόσεις, 2023.
Ελένης Γκίκα: Γεννημένος με τον Ρυθμό: Κ.Θ. Ριζάκης
«Ο ακροβάτης της ποίησης»
                              Χριστίνας Καραντώνη: Προλόγισμα
Γλύκας Διονυσοπούλου: Έργα εξωφύλλου
 

Περιοδικό Σταφυλή, 5ο τεύχος, Οκτώβριος 2023

ΣΤΑΦΥΛΗ

ΜΕΘΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΗ ΣΚΗΝΗ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ

ΤΕΥΧΟΣ 5

Οκτώβριος 2023

ΕΚΔΟΣΗ:
Εκδόσεις Κουκκίδα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:
Διώνη Δημητριάδου
Κώστας Θ. Ριζάκης

ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΚΔΟΣΗΣ:
Γιώργος Γώτης
Δημήτρης Κόκορης
Ισιδώρα Μάλαμα
Δήμητρα Μήττα
Μιχ. Γ. Μπακογιάννης
Συμεών Γρ. Σταμπουλού

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΥΛΗΣ:
Γιώργος Δελιόπουλος
Ευσταθία Δήμου

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Μαρίζα Γαλάνη, Αναστασία Γκίτση, Έφη Ζερβού
Βέρα Κονιδάρη, Άννα Κουστινούδη, Ειρήνη Μαργαρίτη, Λίλια Τσούβα

ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Φωτεινή Χαμιδιελή

ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ 5ου ΤΕΥΧΟΥΣ: Μαρία Ξαγοράρη

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Εύη Κώτσου



[…] Στο τωρινό μας τεύχος, το 5ο κατά σειρά στη δίχρονη και πλέον παρουσία του περιοδικού μας στον εκδοτικό χώρο, δίπλα στις σύγχρονες δημιουργίες, διαβάζουμε για τον Άρη Αλεξάνδρου, τον Ζακ Πρεβέρ, τον Αναστάσιο Δρίβα, τον Κωστή Παλαμά, τον Γεώργιο Βιζυηνό, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, επιδιώκοντας τη γόνιμη συνομιλία του παλαιότερου με το καινούργιο. Βιώματα σημερινά δένουν με τη μνήμη αλλά και τη φαντασία, νέες προσεγγίσεις (αναπόφευκτα και ερμηνείες) δίνουν το παλαιό αποτύπωμα μέσα από το διαφορετικό πρίσμα, οι ιδεολογίες διευρύνονται, ό,τι παλαιότερο κερδίζει μια νέα ζωή. […]
Θέλουμε στη Σταφυλή να μιλάμε με σύγχρονο τρόπο, να είμαστε μέσα στη ζώσα πραγματικότητα, οι λέξεις μας να σταλάζουν αλήθειες, γεμάτες προσοχή, να πιάνουν τόπο σε μία εποχή που όλα φαντάζουν αβέβαια και ασταθή. […]

Διώνη Δημητριάδου (αποσπάσματα από το Σταφυλής Απόσταγμα)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΣΤΑΦΥΛΗΣ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ

Η ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΘΗ

ΔΟΚΙΜΙΟ
ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Ποιητική ευαισθησία και ιδεολογική ταυτότητα − Η περίπτωση του Άρη Αλεξάνδρου

ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Ορατές και αθέατες πλευρές της σχέσης του Αναστάσιου Δρίβα με την πλατωνική φιλοσοφία

ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Η ποίηση και η ποιητική του Βύρωνα Λεοντάρη και η σχέση τους με την αρχαία ελληνική τραγωδία

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Τα ροντέλα ενός παλιάτσου
ΜΑΡΙΖΑ ΓΑΛΑΝΗ: Για την «Barbara» του Jacques Prévert
ΙΣΙΔΩΡΑ ΜΑΛΑΜΑ: Γράμματα στη Ραχήλ: Το υποδόριο σάλεμα μιας ασάλευτης ζωής
ΜΑΡΙΑ ΔΑΛΑΜΗΤΡΟΥ: Ο έρωτας, τα πράσιν’ ακρογιάλια (Για το διήγημα του Γ. Βιζυηνού «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας»)

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥΛΑΣ: Οι σκέψεις ενός ληστού και οι σκέψεις ενός βοσκού (Για το «Όνειρο στο κύμα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη)

ΝΙΚΟΣ ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ: «Εις τα όρη ψυχή!» − Τα «όρη τα υψηλά ταις ελάφοις» του Ψαλμωδού και η θεματική της κρημνοβασίας στον Παπαδιαμάντη

ΠΟΙΗΣΗ
ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ: Πέντε ποιήματα
ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ: Αυτοβιογραφία επτάψυχη
ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Μύθος ανακυκλώνεται
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ: Τρία ποιήματα
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΚΙΤΣΗ: Δύο ποιήματα για το style
ΜΑΝΙΑ ΜΕΖΙΤΗ: Τρίγωνο
ΛΕΝΑ ΚΑΛΛΕΡΓΗ: Για να ντυθώ
ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ: Δύο ποιήματα
ΚΩΣΤΑΣ Θ. ΡΙΖΑΚΗΣ: Απόλογος

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
ΕΦΗ ΖΕΡΒΟΥ: Ουμπέρτο Γκαλιμπέρι, «Έρωτας και εξιδανίκευση − Η δύναμη της εξιδανίκευσης και ο παράφρων ρεαλισμός»

ΑΝΝΑ ΚΟΥΣΤΙΝΟΥΔΗ: William McGonagall, «Η καταστροφή της γέφυρας του ποταμού Τέι»

ΞΑΝΘΙΠΠΗ ΖΑΧΟΠΟΥΛΟΥ: Maurucio Cucchi, Δύο ποιήματα
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝΔΗΣ: Rainer Maria Rilke, Πέντε ποιήματα

ΠΕΖΟ
ΛΙΛΙΑ ΤΣΟΥΒΑ: Δύο διηγήματα
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ: Ασύμμετρη μάχη
ΣΥΜΕΩΝ ΓΡ. ΣΤΑΜΠΟΥΛΟΥ: Το σημειωματάριο με τα χρώματα του Κλέε (Αυτοβιογραφικό αφήγημα) Δύο αποσπάσματα

ΕΛΕΝΗ ΚΟΦΤΕΡΟΥ: Δύο διηγήματα

ΘΕΑΤΡΟ
ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΗΤΤΑ: Η εποχή του κυνηγιού και η ανάγκη των κοινωνιών για φαρμακούς!

ΜΕΛΕΤΗ
ΒΕΡΑ ΚΟΝΙΔΑΡΗ: Περιοδικά και Επετηρίδες για τα Γράμματα στην Κέρκυρα του 20ού αιώνα

(ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ − ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ − ΠΡΟΣΠΕΡΟΣ − ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ − ΔΕΛΤΙΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ − ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΚΑΛΙ − ΠΟΡΦΥΡΑΣ)

ΣΤΟ ΠΑΤΗΤΗΡΙ
ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Το κέλυφος και οι ρωγμές − Λενέτα Στράνη Άγονες γραμμές, εκδόσεις Κίχλη, 2022

ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Με τη Μαρία Ξαγοράρη συνομιλεί η Φωτεινή Χαμιδιελή



Εκδόσεις Κουκκίδα
Θεμιστοκλέους 37, 106 77 Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 3802644
e-mail: koukkida.edit@yahoo.gr
Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο, Θεμιστοκλέους 37
106 83 Αθήνα
Τηλ: 210 3802644

Μαρία Λάτσαρη, "Εμείς η Αντιγόνη"

Τα μαύρα κυπαρίσσια στην ανηφοριά τον δρόμο κόβουν. Στις πύλες τις επτά στρατιώτες ελέγχουνε την πόλη. Οδός Λαβδακιδών. Το σπίτι μες στον χρόνο πλέει. Στις σκιές των πεθαμένων τριγυρίζει η Αντιγόνη. Η Ισμήνη τυλιγμένη στο κασκόλ της απ’ το παράθυρο κοιτά και περιμένει. Άραγε ποιον; Δεν περιμένουμε παρά ό,τι μας αποφεύγει.

o ποιητής

Στη Δαμασκό η τελευταία φορά που την είδα
με το κιβώτιο του μαρτυρίου παραμάσχαλα.
Το όνομα είχε Καντριγιέ,
μάτια κρυφά πίσω από γρίλιες.
Σε αεροδρόμια πολύβουα
σε ματωμένα δευτερόλεπτα
τα ίχνη της έχω χάσει.
Στοιχίζω τους αιώνες στη σειρά,
εδώ π’ ανέτειλε το ήθος της θνητότητας
κι έλαβαν σώμα γυναίκας φυλαχτό
η αθωότητα κι η ενοχή
η θηριωδία κι η επιείκεια.

                     Κυρίες και κύριοι,
Σε μια ακτίνα φως
θα γράψω τ’ όνομά της.
Στον σκοτεινό δρυμό θα επιστρέψω
σα να ’μαι ο τελευταίος ποταμός.



[…]




Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΛΕΕΙ


|| λεηλασία ||

                             Στον άγνωστο Αίμονα


Τα γόνατά μου θάλασσα ευλύγιστη
τα δόντια μου παράθυρο δαγκώνουν
κοιλιά κρεβάτι
ράχη ουρανός.
Να κατεβείς σύννεφο-σύννεφο,
στην άκρη να φυτέψεις μία νύχτα
και με βελόνα και κλωστή
να ράψεις έναν φράχτη.
Γρήγορα σαν ξυπνήσεις,
απ’ την κοιλιά να πεταχτείς,
φωνή π’ ακούν οι πεθαμένοι.

Αγόρι μόνο χέρια,
χάιδεψε
με όλα τα δάχτυλα,
μ’ όλους τους ήχους
λάτρεψε.
Σπόνδυλο-σπόνδυλο να ανεβείς,
ράχη κυρτή απ’ όνειρα,
μικρά φτερά να ράψεις.
Μέσα στα δόντια κράτησε
το σάρκινο παράθυρο,
κράτα το μες στα δόντια
για όταν θα σου λείπω.
Το χέρι στον λαιμό
χίλιες φορές το χέρι σου
χίλιες φορές λαιμός μου.

Άλωση και άσυλο
Σώμα να κατοικήσεις.



     Μήτε κόλαση μήτε παράδεισος η αγάπη
                                       αιώνιο καθαρτήριο μόνο




Re: Η ΙΣΜΗΝΗ ΛΕΕΙ


|| η σκόνη των βιβλίων ||


Σεντόνι από λευκές σελίδες,

ούτε πληγή
ούτε ουλή
φυγή
να το λερώσει
Αόρατη γραφή

ούτε όσφρηση
ούτε γεύση
αφή
να το καλεί
Άφατη φωνή

Ιδανικοί και άξιοι εραστές,
Τριστάνος, Αίμων και Ρωμαίος −
μα πιο πολύ εγώ
που λείπω απ’ το κορμί μου.



       Το τέλος βρίκεται ανάμεσα
                     στις άκοπες του σώματος σελίδες



[…]




Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΛΕΕΙ


|| καντριγιέ ||


Με την πλάτη εκεί στο δέντρο
και μια περίεργη στο πρόσωπο έκφραση
− Ήσυχα μαύρο σύννεφο
πώς το φεγγάρι καταπίνει!
Η υγρασία το δέρμα γδέρνει −
Μόνη και αβοήθητη
από την παραλία με μάζεψε
σε μια ξεβρασμένη λέμβο δίπλα.
Μες στην αντάρα άραγε
ποιος θα ζητούσε τον λογαριασμό
για δυο ροζ παπούτσια που κρύβονταν
κάτω απ’ την κουμπωμένη καμπαρντίνα;



                    Βελούδινο ένδυμα φορά η βία




Re: Η ΙΣΜΗΝΗ ΛΕΕΙ


|| το δείπνο της ισμήνης ||


Ρόδο της καμίας,
επάρατα παρατημένη,
ζητώ να μου δοθεί η βασιλεία
να πάρω υπό την προστασία μου

           το κοριτσάκι με το νυφικό
           τη γυμνή απ’ το Πρόγευμα στη χλόη
           τα σφραγισμένα χείλη
           τη λάθος κόλαση
           το στήθος που θηλάζει ορφανά
           τη γητειά της ηδονής
           τα ξοδεμένα κατ’ επιλογήν ωάρια
           το Γόνατο της Κλαίρης
           τη βία της φτώχειας
           τη Προέλευση του κόσμου
           τη μοναξιά των μεγάλων μυστικών
           τα όνειρα με μέτρο
           το Λουλούδι της ερήμου
           την Παναγία και τη Μαγδαληνή,
           αυτές τις δυο σε ένα
           το πείσμα της ανάγκης
           το αγορασμένο σώμα
           τον αποδιοπομπαίο κρίνο
           την αμίλητη μηλιά
           τις σκιές που πια δεν έχουν πού να γείρουν
           το πρώτο μας φιλί μαζί και τελευταίο
           το «ότι ηγάπησαν πολύ»



           Πάντα η ποίηση,
                          νυχτερίδα που τρέφεται με νέκταρ






Κι εσύ, αφοσιωμένε ποιητή, σε κύκλους ταξιδεύεις. Έρχονται περισσότερες φωνές. Σύρε να τις ανοίξεις, η Ιστορία της γυναίκας να ξεκινήσει πάλι.






Από τη συλλογή «Εμείς η Αντιγόνη», εκδ. Νεφέλη, 2023.

Ματούλα Λιμνιώτη, "Πέντε ποιήματα"

ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ


Έχω κι εγώ τα σκαλιά, τους μυστικούς φεγγίτες.
Έχω τους λαβύρινθους, τα πριονίδια μου.
Τα πρώτα σχέδιά μου – αντίλαλοι στο βάθος,
που τώρα καμπυλώνουν.

Στην αυλόπορτα το κλειδί,
το μυστρί,
τα χαλίκια.

Τα παράθυρα, ημιτελή, στραμμένα προς τη θάλασσα.

Έχω τα υλικά. Μένει η φυγή.
Βάζω λουκέτο για τον γυρισμό.

Στον ουρανό, μεγαλουργεί η Κασσιόπη.





Ο ΗΧΟΣ ΤΗΣ ΣΚΙΑΣ


Ο ήχος της σκιάς χτυπάει πάνω στην πέτρα.
Μπροστά σου τόσο φως και τόση διάφανη σιωπή
σαν πέπλο αραχνοΰφαντο πλυμένο στο πηγάδι.

Σκεπάζει ό,τι απέμεινε.





ΕΙΠΕ Η ΕΥΡΥΔΙΚΗ


Σκιά, απ’ τη σκιά μου.
Με αναγνώρισα – μέσα στο βλέμμα σου,
αγαπημένε Ορφέα.

Τι λίγο που ειδωθήκαμε!
Μπροστά στην πύλη της ζωής,
εκεί που συναντιέται η λάμψη
με τη νύχτα.

Σωπάσαν, τώρα, τα πουλιά·
εσύ, επέστρεψες στο φως κι εγώ
γυρίζω πίσω
με τη σκιά των δυο μας.





ΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΑ


Αγριεύει η δίψα μου.
Εντούτοις,
τίποτα δε χάνεται στ’ αναμμένο τζάκι.

Μπαίνω στη φωτιά
στην οξιά, στο πεύκο·
στην καρδιά του Μαίναλου.

Ο νους μου στα φυλλώματα.
Γίνομαι κορμός στα βαθιά γεράματα.
Δίχως προηγούμενο ήρθε το τσεκούρι.

Κάρβουνο, η νύχτα. Είμαι ακόμα σπίθα.

Α, τα ωραία χρόνια!
Η τρελή νεότητα. Του καπνού η ανάληψη.
Συνεπώς, το έμαθα: στην αρχή γυρίζουμε.
Τέλος δεν υπάρχει.





ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ


Μ’ αγκαλιάζεις
με τον τρόπο που γέρνουν τα στάχυα
μ’ ανεπαίσθητο άνεμο
Μάιο μήνα.

Πεταλούδα είναι η αφή.
Τα χέρια σου μιλούν χιλιάδες γλώσσες.
Είσαι το φτερούγισμα ανάμεσα στους τοίχους.

Μια κίνηση ειν’ η τύχη που έρχεται στο μέρος μου.
Περνάς απ’ το λουλούδι στου καιρού το γύρισμα.
Έτσι, συνεχίζουμε.

(Πιθανόν γυρεύουμε το επόμενο άνθος.)



                                                    Ματούλα Λιμνιώτη




Η Ματούλα Λιμνιώτη κατάγεται από την Καρδίτσα και τον Μώλο Φθιώτιδας, όπου και έζησε μέχρι τα μαθητικά της χρόνια. Είναι χημικός κι εργάζεται στην εκπαίδευση. Ζει στην Αθήνα. Έχει εκδώσει δυο ποιητικές συλλογές, το «Κιρκάδιον», εκδόσεις Όστρια, 2019 και τις «Μοίρες των Πραγμάτων», εκδόσεις Εκάτη, 2021.

Αθήνα, Νοέμβριος 2023

==================

Επιμέλεια ανάρτησης: Χρήστος Τουμανίδης

Πρώτη δημοσίευση

Στην εικόνα: George Frederic Watts, «Orpheus And Eurydice», 1904.
Πηγή για την εικόνα: Wikimedia Commons.

Georg Trakl, "Ποιήματα" (μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ


Τα βράδια, που σημαίνουν οι καμπάνες την ειρήνη,
ακολουθάω τα πουλιά, τις θαυμαστές τους πτήσεις,
μεγάλα σμάρια, σαν προσκυνητών μετακινήσεις,
που χάνονται στην αίσια του φθινόπωρου γαλήνη.

Σε κήπους περπατώντας, μες στο δειλινό σεντέφι,
βλέπω σαν όνειρο τα δειλινά τους πεπρωμένα
και νιώθω τι των ρολογιών οι δείχτες λεν για μένα.
Ναι, ακολουθώ το πέταγμά τους πάνω από τα νέφη.

Αναρριγώ στις αύρες για την πτώση που μου ετάχτη.
Θρηνεί στα γυμνωμένα τα κλαράκια το κοτσύφι.
Τρεκλίζει κόκκινο κρασί σε σκουριασμένο φράχτη −

χλομών παιδιών συρτός χορός θανάτου σαν τ’ αγκάθι
τρυπούσ’ των πηγαδιών τα μαύρα φιλιατρά: μα με ύφη
γαλάζιων αστρανθιών το ρίγος μου στον αέρα εστάθη.

                                                                                      Verfall





ΤΟΠΙΟ
(2o σχεδίασμα)


Εσπέρα σεπτεμβριανή· θλιμμένες αντηχούν των βοσκών
            οι σκοτεινές φωνές
μες στο χωριό που νυχτώνει· σαν ψιλόβροχο τινάζονται
            φωτιές στο σιδεράδικο.
Απότομα, με βία σηκώνετ’ όρθιο ένα μαύρο άλογο· οι
            υακίνθινοι της παρακόρης βόστρυχοι
κυνηγούν των πορφυρών του ρουθουνιών τον ζήλο.
Ανάκουστο στις παρυφές του δάσους κοκαλώνει της
            ελαφίνας το κάλεσμα
και τα κίτρινα άνθη του φθινόπωρου
γέρνουν πάνω από την όψη τη γαλάζια της λίμνης αμίλητα.
Με φλόγα κόκκινη κάηκε ένα δέντρο· φτεροκοπούν με
            φάτσες σκοτεινές οι νυχτερίδες.

                                                                          Landschaft
                                                                         (2. Fassung)





ΙΚΕΣΙΑ


Ό,τι έχει μείνει από την παιδική μου τη χαρά
είναι η ικεσία, όταν η καμπάνα μάς φωνάζει όλους·
ή των εκκλησιών τα μισοφώτιστα ιερά·
η οι τρούλοι τους, γαλάζιοι σαν και τους ουράνιους θόλους·

των εκκλησιαστικών οργάνων οι εσπέριοι φθόγγοι·
οι σκοτεινοί των πλατειών οι αντίλαλοι, οι πνιχτοί·
της βρύσης οι σταλαγματιές: γαλήνιοι, ήπιοι βόγκοι
γλυκοί, σαν ακατάληπτη ομιλία παιδική.

Και βλέπω να ονειρεύομαι με χέρια σταυρωμένα
και προσευχές, που ’χω ξεχάσει πια, να ψιθυρίζω,
και θλίψη πρώιμη το βλέμμα μου να βάφει γκρίζο.

Μέσ’ από σχήματα μαρμαίρει τότε μπερδεμένα
εικόνα γυναικός με πένθιμα άνθη να με πνίγει,
ν’ αδειάζει επάνω μου όλο αναθεματισμένα ρίγη.

                                                                           Andacht





ΩΡΑ ΟΛΟΦΕΓΓΗ


Μακριά στον λόφο εκεί φλογέρες είν’ σπαρμένες.
Οι Φαύνοι στα βουρκόνερα παραμονεύουν·
στα φύκια μέσα και στις καλαμιές κρυμμένες
οι Νύμφες οι κομψές κοιμούνται, γαληνεύουν.

Στης λίμνης πάνω τον υδάτινο καθρέφτη
χρυσές τις πεταλούδες λες πως τώρα θα ’χες·
στη βελουδένια χλόη βγαίνει σαν τον κλέφτη
αλλόκοτο ένα ζωντανό με δύο ράχες.

Τη λύρα με λυγμούς και μέσ’ απ’ τις σημύδες
ο Ορφέας κρούει: του έρωτα τερπνά λογάκια·
στις τρυφερές και παιχνιδιάρικες αχτίδες
των τραγουδιών του ενώνονται και τ’ αηδονάκια.

Μια φλόγα ανάβει ο Φοίβος, φλόγα θεριεμένη,
στης Αφροδίτης τη μορφή και πάλι τώρα.
κι απ’ του κεχριμπαριού τον μόσχο ραντισμένη
μες στα βαθιά σκοτάδια πυρακτώνεται η ώρα.

                                                       Leuchtende Stunde





Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΚΟΙΛΑΔΑ


Φτεροκοπούν κουρούνες στον πευκώνα και στα θάμνα
και η ομίχλη καταπράσινη κι εσπερινή ανεβαίνει
και ήχο βιολιών ακούς σ’ ένα όνειρο να σε πηγαίνει,
και σε χορό οι υπηρέτριες τώρα τρέχουν με τη στάμνα.

Των μεθυσμένων τις φωνές ακούς, και πώς γελάνε·
τα γέρικα σμιλάκια τα διατρέχει ανατριχίλα.
Απ’ τα γυμνά και πεθαμένα των τζαμιών τα φύλλα
οι σκιές των χορευτών μπροστά από μας περνούν
            και πάνε.

Κρασί μυρίζει και θυμάρι, οσμές και αναθυμιάσεις,
και μες στο δάσος κάλεσμα μοναχικό αντηχάει.
Ζητιάνοι ξάπλα στα σκαλάκια ακούν τι τους ζητάει
να δεηθούν άλογα με προς τον Κύριο παραστάσεις.

Αγρίμι αιμορραγεί στη φουντουκιά τη φουντωμένη.
Βουβά βοούν, κατάφορτες με παγωμένα νέφη,
οι αψίδες των δεντριών, κι ο θόλος τους εκεί όλο γνέφει
στους εραστές, στη λίμνη, που ξαπλώσανε αγκαλιασμένοι.

                                                              Das dunkle Tal



                                           Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής




Πηγή «Georg Trakl, Άπαντα τα ποιήματα», εκδ. Ρώμη, 2021.
Πρόλογος, μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.