η οδοντωτός, τόμος 2, 2024

η οδοντωτός

ΘΕΩΡΙΑ / ΠΟΙΗΣΗ / ΤΕΧΝΕΣ / ΚΡΙΤΙΚΗ

ΤΟΜΟΣ 2

2024

Περιεχόμενα

Θεωρία

Λογγίνου, Περί Ύψους (εισαγωγή μετάφραση-σχόλια: Ευσταθία Δήμου)

Laura Liliana Gomez Espindola, Ο Πλάτωνας για τον πολιτικό ρόλο της ποίησης (μετάφραση: Ευσταθία Δήμου)

Γιώργος Γώτης, Στιγμιότυπα από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια

Ευσταθία Δήμου, Ποίηση και κινηματογράφος. Η περίπτωση του Αρθούρου Ρεμπώ

Γιώργος Δελιόπουλος, Πάνω σ’ έναν ξένο στοχασμό. Σύγχρονες κριτικές αναγνώσεις

Διονύσης Στεργιούλας, Το θαύμα του γραπτού λόγου

Μελέτη

Σ.Λ. Σκαρτσής, Τα «Τείχη» του Καβάφη. Μια ανάγνωση

Γιώργος Χ. Θεοχάρης, 11 ερανίσματα για τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό

Λίλια Τσούβα, Η δραματική επίκληση του Άγγελου Σικελιανού στο «Άγραφον»

Ισιδώρα Μάλαμα, Γεώργιος Καφταντζής: Φωτο(ζω)γραφίζοντας τους τελευταίους στίχους

Διώνη Δημητριάδου, Το γλυκό βιολί του θανάτου. Τοπία σκοτεινά στην ποίηση του Χρήστου Μπράβου

Γιώργος Γώτης, Αμαλία Τσακνιά, Έτσι απλά κι αθόρυβα μια μέρα

Μαρία Δαλαμήτρου, William Blake (1757-1827): «Οι θεϊκές τέχνες της φαντασίας»

Λίλια Τσούβα, Αρχετυπικά στοιχεία στο αγγλοσαξονικό έπος Μπέογουλφ

Συμεών Γρ. Σταμπουλού, Συνομιλίες του Σωτήρη Σαράκη με ομοτέχνους του. Η περίπτωση Σκαρίμπα

Ισιδώρα Μάλαμα, Κώστας Θ. Ριζάκης και Διώνη Δημητριάδου: Δημίου και δημιουργού: 36 αγχόνες επί χάρτου. Από την απόγνωση στην επίγνωση

Ευσταθία Δήμου, Η διπλή όψη του ποιητικού υποκειμένου. Σκέψεις με αφορμή τον ποιητή Αλέξανδρο Μηλιά

Σπύρος Λαζαρίδης, Στα καταλογάκια / Έρευνα επί καταλόγων εικαστικών εκθέσεων

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ

Η ζωγράφος Βασιλική Γεροκώστα

Ποίηση

Δημήτρης Περοδασκαλάκης, Τέσσερα ποιήματα

Ειρήνη Καραγιαννίδου, Πέντε ποιήματα

Μαρία Λάτσαρη, Τέσσερα ποιήματα

Σωτήρης Σαράκης, Πέντε ποιήματα

Χάρης Μελιτάς, Ένα ποίημα

Ελένης Νέστορα, Έξι ποιήματα

Μυρτώ Χμιελέφσκι, Ένα ποίημα

Δημήτρης Γ. Παπαστεργίου, Τρίηχα

Κώστας Λιννός, Ένα ποίημα

Σταύρος Σταμπόγλης, Εικόνες και στάσιμα

Κώστας Θ. Ριζάκης, Ένα ποίημα

Μικρό ανθολόγιο νέων ποιητών

Ελένη Αράπη, Τα ευτελή

Αλέξανδρος Δεδηλιάρης, Επιστροφή στη φύση

Γιώργος Δρίτσας, Blue horizon

Αριάδνη Καλοκύρη, Κουκούτσι λεμονιού ~ Αν ήταν λίγο πιο κοντά ~ Πάλι έπεσε ο φίκος μαμά

Σταύρος Καμπάδαης, Τρία ποιήματα που δεν έχω γράψει

Σπύρος Καρέλας, Γκάζι ~ Νύχτα ~ Γέλιο

Βίκυ Κατσαρού, Δωμάτια ~ Μέσα μου παλεύουν δυο γυναίκες ~ Εισέλθετε με σεβασμό στα άγια της κοιλιάς μου

Σταύρος-Αντώνιος Κουβαράς, Η λέξη ~ Ηλιαχτίδα

Παναγιώτης Μηλιώτης, Για τα σύννεφα αυτών των ιδεών ~ Μόνιμη καταγραφή της ανθρώπινης δραστηριότητας

Γιάννης Ξέστερνος, Τα υπόγεια ~ Σκληρομετρική κλίμακα του Mohs ~ Ισοπέδωση

Ευσταθία Π., Θυμάμαι έπαιζε τζαζ στο καθαρτήριο

Κωνσταντίνα Σιαχάμη, Πρέπει να βρω μια γλώσσα όταν κόβεται το φως

Λευτέρης Τσώνης, Πανοραμική ~ Το σκοτεινό τέρμα ~ Αδύνατη πλευρά ~ Μονοκοντυλιά ζωή ~ Γεωγραφικές συντεταγμένες

Ελένη Χαϊμάνη, Ένα ποίημα

Μαρία Χαραλαμπίδη, Πενήντα χρόνια σε είχα δίπλα μου ~ Παιδική ηλικία ~ Μην εμπιστεύεσαι όσους περπάτησαν στη θάλασσα ~ Θα μπορούσαν να σωθούνε ~ Ο δρόμος του μεταξιού ~ Αντιγηραντικό ~ Ζογκλέρ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Ευσταθία Δήμου, Η σύγχρονη κυπριακή ποίηση

ΜΙΚΡΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΚΥΠΡΙΩΝ

Παύλος Ανδρέου, Περιρρέουσα ατμόσφαιρα

Λεωνίδας Γαλάζης, Ανάξιοι δούλοι ~ Δειλοί καταπέλτες

Φροσούλα Κολοσιάτου, Στον πόλεμο

Κλεοπάτρα Μακρίδου, Τα φαντάσματά μου

Λιλή Μιχαηλίδου, Τρεις στιγμές στο Μαρόκο

Όλγα Οικονομίδου, Ρολόγια του Dali ~ Απώλεια

Ανδρέας Τιμοθέου, Εγχώριος τουρισμός ~ Ελάχιστη μέριμνα

Ρήσος Χαρίσης, Αιώνες συμπερίληψης ~ Διακειμενικότητα ~ Ραγισμένοι

 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Charlew Simic [Ο πατέρας μου λάτρευε τ’ ασυνήθιστα βιβλία του Αντρέ Μπρετόν] ~ Στη βιβλιοθήκη ~ Αυτοκρατορίες ~ Βιβλιόψειρες ~ Οι ζωές των αλχημιστών ~ Γκριζομάλληδες μαθητές (μτφρ.: Γ. Βουτσινάς)

José Garcia Villa, Οχτώ ποιήματα (εισ.-μτφρ.: Β. Πανδής)

Comte de Lautréamont, Ποιήματα (εισ.-μτφρ.: Ν. Γκάτσου)

Hugh Dunkerley, Πρώτη επαφή ~ Κινητικότητα ~ Ο ερχομός στο σπίτι ~ Συμπεριλαμβανόμενος ~ Τα παιδιά των προσφύγων ~ Δώδεκα εβδομάδων ~ Τα χέρια της ~ Καταφύγια ~ Ιεροτελεστία ~ Αμμωνίτης ~ Χήρα ~ Αεροπορική επίδειξη ~ Στο παρεκκλήσι του San Miguel (εισ.-μτφρ.: Κ. Χ. Λουκόπουλος)

Tatev Chakhian, Πανομοιότυπη ~ Μεταφράζω ποιήματα ~ Αρμενία, χωρία στο δρόμο ~ Μητριά: Όχι-θάλασσα ~ Άποψη: ήμουν τεσσάρων ~ Η σκληρότητα της λεωφόρου (εισ.-μτφρ.: Α. Κατσαρός)

Anna Maria Farabbi, Ημερολόγιο μιας Ρωσίδας προσκυνήτριας ~ Κουβαλώ μαζί μου το ζώο ~ Έξω βρέεχει ~ Επιτάφιος ~ Με λένε Άννα Μαρία Φαράμπι ~ Ο φωτισμός της ένωσης (εισ.-μτφρ.: Ξ. Ζαχοπούλου)

Billy Collins, Σιωπή ~ Εφεύρεση ~ Κάποιες μέρες (εισ.-μτφρ.: Ασημίνα Ξηρογιάννη)

Byron, Ο Γκιαούρ [απόσπασμα, I-XV] (μτφρ.: Α. Μακρυδημήτρης)

Reginald Dwayne Betts, Ιστορία του αίματος ~ Για μια εγγύηση που δεν έγινε δεκτή ~ Εξορία ~ Στο πάρκινγκ ~ Στο πάρκινγκ, δις (εισ.-μτφρ.: Χ. Λιναρδάκη)

Carlo Betocchi, Τρία ποιήματα (εισ.-μτφρ.: Θ. Κοντάκης)

Albert Camus, Πτώση (ποιητική μετάπλαση: Ν. Γαλάνης)

Margherita Guidacci, Στη σιωπή ~ Το κοχύλι ~ Ας είναι ο άνεμος ~ Η θύμησή σου ~ Στον υποθετικό αναγνώστη ~ Είναι σαν έλλειψη αναπνοής (εισ. μτφρ.: Ξ. Ζαχοπούλου)

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΦ’ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ (στην Ευσταθία Δήμου)

Σωτήρης Γουνελάς ∙ Νίκος Ορφανίδης ∙ Τασούλα Καραγεωργίου ∙ Θανάσης Χατζόπουλος ∙ Ειρήνη Ρηνιώτη ∙ Σταμάτης Πολενάκης ∙ Γεωργία Κολοβελώνη

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΜΕ ΕΚΔΟΤΕΣ (στην Ευσταθία Δήμου)

Νέστορας Πουλάκος (εκδ. Βακχικόν) ∙ Χρύσα Κοτσιαύτη (εκδ. Σμίλη) ∙ Πάνος Αντωνόπουλος (εκδ. Συρτάρι) ∙ Πέτρος Μιχάλης (εκδ. ΑΩ) ∙ Νικόλαος Νίκας (εκδ. Νίκας)

 

ΜΙΚΡΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ (στην Ευσταθία Δήμου)

Νίκος Βαξεβανίδης ∙ Αννα Βασιάδη ∙ Αριάδνη Καλοκύρη ∙ Βίκυ Δερμάνη ∙ Γιώργος Κουτούβελας ∙ Γιώργος Λίλης ∙ Ιφιγένεια Σιαφάκα ∙ Κλεονίκη Δρούγκα ∙ Νίκος Γεωργόπουλος ∙ Παναγιώτα Λάσκαρη ∙ Σπύρος Καρέλας ∙ Σωκράτης Καμπουρόπουλος ∙ Σωτήρης Σιαμανδούρας ∙ Χριστίνα Λιναρδάκη

 

Κριτική

Χρύσα Φάντη (Παναγιώτης Νικολαΐδης, Πόλη που ράγισε) ∙ Παναγιώτης Γούτας (Γ.Λ. Οικονόμου, Η σιωπή της κερκίδας) ∙ Μάνια Μεζίτη (Μυρτώ Χμιελέφσκι, Walkwoman) ∙ Ευσταθία Δήμου (Τόλης Νικηφόρου, Η καταγωγή των ηφαιστείων ∙ Σταύρος Καμπάδαης, Κρεμάλα, η λέξη είναι ποιητής ∙ Πέτρος Πολυμένης, Και με την ελάχιστη υγρασία θα ανθίζουμε) ∙ Αρίστη Τρεντέλ (Χριστίνα Λιναρδάκη, ΣΚΠ) ∙ Γιώργος Λίλλης (Αργύρης Δούβρας, Νεκροταφείο ζώων, άλλα ερωτικά) ∙ Ευσταθία Δήμου (Άννα Ξανθοπούλου, Λόγοι ∙ Άντζελα Λούτζιο, Επίμονα Παράθυρα ∙ Βασίλης Πανδής, Παλίμψηστο πόλεμος. 4 ντοκυμαντέρ ∙ Γιώργος Γάββαρης, Ακούω ήχους να θερίζουν ∙ Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Με λένε Εύα ∙ Δημήτρης Γ. Παπαστεργίου, Κάτοψη ∙ Διονύσης Στεργιούλας, Το πιο ωραίο τοπίο ∙ Ελένη Σιγαλού, Εκπνοές νερού ∙ Ελένη Χαϊμάνη, Η τρίτη βάρδια ∙ Θάνος Κανδύλας, Διαρκής μαθητεία ∙ Κωνσταντίνος Ν. Ιωαννίδης, Επουράνιο τόξο ∙ Λευτέρης Χονδρός, Οδός Μητροπολίτη ∙ Νίκος Γαλάνης, Τα μάτια της Βερόνικα ∙ Ντίνος Σιώτης, Στα βαθιά της Μεσογείου) ∙ Δημήτρης Γ. Παπαστεργίου (Βάννα Πασούλη, Lunaris)

Στο τεύχος παρουσιάζεται η ζωγράφος Βασιλική Γεροκώστα

η οδοντωτός

Διεύθυνση: Ευσταθία Δήμου, Κώστας Θ. Ριζάκης

Εκδόσεις Κουκκίδα

Θεμιστοκλέους 37, 106 77 Αθήνα

Τηλέφωνο: 210 3802644

e-mail: koukkida.edit@yahoo.gr

Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο, Θεμιστοκλέους 37

106 83 Αθήνα

Τηλ: 210 3802644

Alan Finlay, "Είσαι πιο δυνατός" (μετάφραση - επίμετρο: Ασημίνα Λαμπράκου)

Alan Finlay

ΕΙΣΑΙ ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΟΣ


Είσαι πιο δυνατός από τις ειδήσεις
Ή αυτό το τσιγάρο
Ή τον άντρα που κουβαλάει
Την εξαντλημένη σάρκα των ξένων
Σαν ένα σκοτεινό δέντρο
Με ακυρώνει

Είσαι πιο δυνατός από τον άνεμο
Που περνά επάνω από το σπίτι μας
Σαν κάποιος περαστικός

Είσαι πιο δυνατός από την παρουσία ενός επισκέπτη
Κρατάς το χέρι μου, κυματίζει
Όπως σηκώνομαι, με οδηγείς προς το σκοτάδι

Είσαι πιο δυνατός από τον ήχο της ψυχής
Σε εμπόλεμες γκριμάτσες
Εκείνες μόνο λένε Τάισέ με
Τάισέ με
Σαν μικρά πουλιά
Η δύναμή σου ζει στα μικρά πουλιά
Σε ξέσπασμα από χαλάζι
Στου ανέμου το ψαχούλεμα
Ταΐζοντας ψυχρές, σκοτεινές σκιές

Είσαι πιο δυνατός από τον πόνο, και την φυγή
Είσαι πιο δυνατός από το παιδί που έχει τρέξει μακριά από το σκοτάδι
Από την απουσία του βρέφους

Είσαι πιο δυνατός από της τέχνης τα πυργωμένα δάκρυα
Από την σιωπή που ακολουθεί την έκθεση
Από την απωθημένη επιθυμία

Το μονοπάτι της πέτρας που μέσα από τον άνεμο πετάχτηκε

Σε συναντώ
Στου πόνου
Το επίκεντρο

Επάνω από
Τους κρατήρες
Κλαίω

Τώρα πετώ
Πιστεύω ότι έχω φτερά

Δεν υπάρχει καμιά κορυφή
Ή ευνουχισμός

Πώς θα σε αποκαλούμε;

Μέσα από τις σκυφτές σκιές
Των λέξεών μου κινούμαι

Σε μια διαδρομή
Καμπυλώνοντας προς την πόλη σου

Ακουμπάς στο χέρι μου ένα δέντρο
Από καιόμενες αλόες.



                       Μετάφραση: Ασημίνα Λαμπράκου

*    *    *

Ο Άλαν Φίνλεϊ διδάσκει επικοινωνία για κοινωνική αλλαγή στο Πρόγραμμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Wits. Είναι συγγραφέας, ερευνητής και επιμελητής από το Γιοχάνεσμπουργκ. Έχει συγγράψει, μόνος ή σε συνεργασία με άλλους, και εκδώσει τέσσερεις ποιητικές συλλογές από το 1994 έως το 2010: Burning Aloes (Dye Hard Press, 1994), No Free Sleeping με τους Donald Parenzee και Vonani Bila (Botsotso Publishing, 1998), The Red Laughter of Guns in Green Summer Rain με τον Philip Zhuwao (Dye Hard Press, 2002) και Pusing from the riverbank (Dye Hard Press, 2010).
     Το 1994, με τον Robert Berold, επιμελήθηκε από κοινού μια συλλογή ποίησης της σχολής του Ανατολικού Ακρωτηρίου με τίτλο Parking Space (Ινστιτούτο για τη Μελέτη της Αγγλικής Γλώσσας στην Αφρική). Έχει επίσης επιμεληθεί από κοινού μια συλλογή νέας νοτιοαφρικανικής πεζογραφίας και ποίησης με την Arja Salafranca με τίτλο glass jars among trees (Jacana, 2003).
[Πηγή: African Poetry Digital Portal]



Στην εικόνα: Thomas Baines, «Baobab Tree, South Africa» (1861).
Πηγή για την εικόνα: Wikimedia Commons.

Ελένη Αλεξίου, "ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ, Δωμάτιο 205"

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ, Δωμάτιο 205


Όταν το σώμα σου γίνει
μέσο βιοπορισμού, 50 ευρώ το νυχτοκάματο

χέρια επαγγελματίες θα λύνουν το κορδόνι της πιζάμας σου
χέρια της βάρδιας, τυχαία χέρια
ή βουλγάρικα της αποκλειστικής

ανίδεα θα γυμνώνουν τους μηρούς σου
χέρια τυφλά
εκπαιδευμένα

θα ’ναι το στήθος σου
άβολο σαν σκληρή πολυθρόνα
ανώφελο σα ληγμένος πυροσβεστήρας

το δέρμα σου φτηνό οστεοφυλάκιο
διάφανο σαν του καιρού το βιαστικό ξεμάκραιμα

το μέτωπό σου νεοσσός
κι εγώ;

πολύ μακριά να το ζεστάνω με τη φτερούγα της παλάμης μου;

πολύ βαθιά μέσα στη νύχτα;
πολύ αργά μες στη ζωή;



                                                     Ελένη Αλεξίου

Πρώτη δημοσίευση

Στην εικόνα: Μάτω Ιωαννίδου, Φαίδρα, μικτή τεχνική σε μουσαμά, 2021.

Η Ελένη Αλεξίου είναι φιλόλογος και καθηγήτρια κλασικής κιθάρας. Έργα της: Το Φλας (λογείον, 2009), Ποιήματα που γράψαμε μαζί (Μελάνι, 2015), επτά ανάσες πριν (Σαιξπηρικόν, 2022).

Περιοδικό Μανδραγόρας, τεύχος 72, Απρίλιος-Σεπτέμβριος 2025

ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ

Τετραμηνιαίο Περιοδικό για την Τέχνη και τη Ζωή

Τεύχος 72

Απρίλιος-Σεπτέμβριος 2025

Τελευταίο τεύχος του περιοδικού

έπειτα από 33 χρόνια παρουσίας του στα ελληνικά γράμματα


Αποσπάσματα από το ΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Αυτά μπορέσαμε. Αυτά κάναμε

 

Δεν έχω άλλο αίμα

Γιατί οι Επαναστάσεις δεν ξεμακραίνουν, απλώς αφουγκράζονται το κάλεσμα όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, η κίνηση στους δρόμους, η ωριμότητα των συνειδήσεων. Το ξέρω, σου φαίνεται δύσκολο να επιχειρήσεις διέξοδο αλλά αυτά είναι θεόσταλτα δώρα, όπως αυτά που λάβαμε ως έθνος την αξέχαστη ιστορική Παρασκευή της 28.2.2025. Είναι η στιγμή που η απόγνωση ξαναβλασταίνει ως ελπίδα. Θυμάσαι μέρα και ώρα που για τελευταία φορά συνάντησες τον από μηχανής θεό σου; Μόνος σε διαδρομές αναρωτιέσαι τι έμεινε, τι έγινε, τι θα συμβεί ακόμη. Κι αρχίζεις ξανά να ελπίζεις παρότι ξέρεις πως ακόμα και τα θαύματα λιγοστεύουν. […]
    Είχαμε δεσμευτεί από το ξεκίνημα να ολοκληρώσουμε την πορεία μας όταν δεν θα ’χαμε τίποτε άλλο να προσθέσουμε, ή αν νιώθαμε πως όσα λέμε ενδεχομένως να μην απασχολούν την κοινότητα. Κι όπως λέει κι ο Μίκης Θεοδωράκης σε επιστολή του της 14.11.2006, που παραθέτουμε, «δεν φτάνει να χτυπάς τους δυνατούς, αλλά να ερεθίζεις τους πολλούς προκειμένου να βγούμε απ’ τον λήθαργο που μας μεταβάλλει σε άβουλα πιόνια τής [κάθε μορφής] εξουσίας.» Άλλωστε στον Μανδραγόρα δεν δώσαμε πνοή για να πλασαριζόμαστε, κατά μόνας, στην καλλιτεχνική αγορά και το λογοτεχνικό σινάφι. Ήδη εξηγούμαστε στο πρώτος τεύχος μόλις 33 χρόνια πριν [Αριθμός συμβολικός σε κάθε σταύρωση]: «Την ιστορία γράφουν οι παρέες». […]
    Δεν ξέρω αν ξορκίζεται η πραγματικότητα, ξέρω όμως πως το τραγούδι απαλύνει κάθε πόνο. Αφιερωμένο εξαιρετικά ας το τραγουδήσουμε όλοι μαζί ως την επόμενη αντάμωσή μας: Αν είν’ η μοίρα μου σακατεμένη/ Δε φταίει ο κόσμος ούτε κι εσύ/ Ό, τι αγαπάω εγώ πεθαίνει/ Και ξαναρχίζω απ’ την αρχή…

Σας ασπάζομαι

Κώστας Κρεμμύδας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

● ΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

● ΠΟΙΗΣΗ Θάνος Κανδύλας, Νεκτάριος Μπέσσης, Γιώργος Μύαρης, Κώστας Θ. Ριζάκης, Μάνος Στεφανίδης, Μάγδα Χριστοπούλου

● ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ► Αγγελική Κωσταβάρα ► Δημήτρης Ι. Κατσαγάνης
● ΕΤΟΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑ ► Παλίρροια. Μια πλήμη ομορφιάς και ο Σκαρίμπας πέριξ!..., Κωνσταντίνου Κλ. Μπαϊρακτάρη ► Ο Γιάννης Σκαρίμπας και το Νομπέλ, Συμεών Σταμπουλού ► Σκαρίμπας εν τηι Ακαδημία −ΚΑΙ Ο ΚΑΠΠΑ ΟΠΩΣ ΜΑΚΑΒΡΙΟ ΣΤΟ ΚΑΤΟΠΙ ΤΟΥ−, Θανάση Γ. Μίχου ► Διαγωνισμός Ποίησης και Πεζογραφίας που προκήρυξε ο Μανδραγόρας με αφορμή το έτος Σκαρίμπα
● ΑΦΙΕΡΩΜΑ Μιχαήλ Μήτρας (Βόλος 1944-Αθήνα 2019) ► Αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά! Τα πράγματα δεν ήταν διαφορετικά, Μορφίας Μάλλη ► Μιχαήλ Μήτρας: Μια εικαστική προσέγγιση του έργου του, Χρύσας Δραντάκη ► Ποίηση πέρα από την ποίηση − ποίηση πάντα!, Κωστή Τριανταφύλλου ► Επτά αναμνήσεις, υπομνήσεις (για τον Μιχαήλ Μήτρα), Δημοσθένη Αγραφιώτη ► Ολίγα τινά για τον Μιχαήλ Μήτρα και την οπτική ποίηση στην Ελλάδα, Τηλέμαχου Χυτήρη ► Η αλληλογραφία Μιχαήλ Μητρα και Ιάσονα Δεπούντη, Μορφίας Μάλλη ► Λύπη, Μαρίας Ευσταθιάδη
● ΛΟΦ (Λογοτεχνικός Όμιλος Φοιτητών), Σωκράτη Α. Σκαρτσή ► Η ποίηση είναι ζωή αφού αντλείται από την ουσία της ζωής, Κώστα Κρεμμύδα, Για τον Σωκράτη Σκαρτσή, Βασίλης Λαδάς
● ΑΦΙΕΡΩΜΑ 50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ του Πιερ Πάολο Παζολίνι, Επιμέλεια αφιερώματος, επιλογή κειμένων, μετάφραση Γιάννης Η. Παππάς ► Π.Π. Παζολίνι Μια συνέντευξη. Το νοητικό υπόστρωμα − «Το όνειρο του Κενταύρου. Συνάντηση με τον Ζαν Ντυφλό» (1969-1975) ► Παζολίνι: η ομοφυλοφιλία ως κλειδί για την κατανόηση της πραγματικότητας, Φραντσέσκο Νιέρε ► ΠΑΖΟΛΙΝΙ ΚΑΙ ΜΑΡΞ, Στέφανο Λαντσάνο ► Σουζάνα Mater dolorosa − Ένα πορτραίτο, Τσέζαρε Κατά ► «Al Biondo Tevere». Η τελευταία στάση του Πιερ Πάολο Παζολίνι τη νύχτα της 1ης Νοεμβρίου ’75, Ρόκο Καρμπόνε ► Το φέρετρο του Παζολίνι αφήνοντας τη Ρώμη. Χρονικό της κηδείας στο Campo de' Fiori, Λουίζα Μελογκράνι
● Κρίσεις για το έργο του Νίκου Φωκά (1927-2021) μέσα από ανέκδοτες επιστολές, επιμέλεια Βιβή Τουρόγιαννη

● «Ο τελευταίος της επτανησιακής παράδοσης» - Η αλληλογραφία του Ιάσονα Δεπούντη με τον χαράκτη Νικόλαο Βεντούρα (Μέρος Γ΄), Θεοδόση Πυλαρινού

● Ένα φωτογραφικό οδοιπορικό του Γιάννη Τυροβολά στα ελαιουργεία της Λέσβου − «Στους κόλπους των ελαιώνων», Ελένης Σβορώνου
● ΣΚΑΚΙ Τριαντάφυλλος Σιαπέρας: πρωτοπόρος για το Ελληνικό Σκάκι, Σπύρου Ιλαντζή
● ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

● ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ► Η πολύτροπος ποίηση στο εικαστικό έργο της Βένιας Δημητρακοπούλου: Από τον εσωτερικό μονόλογο στο διακείμενο μιας έκθεσης, Σάββα Καράμπελα

● ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΚΑΙ ΕΡΩΤΑΣ ► Σήκωσε το το (γα)τιμημένο/ Δεν μπορώ δεν μπορώ να περιμένω... ► Παίζοντας μπάλα με την Ελπίδα, Νάσου Βαγενά ► Γαλανόλευκες επιτυχίες και εθνικοί θρίαμβοι, Βασίλη Καρδάση ► Οι φιλόσοφοι παίζουν μπάλα; Δημήτρη Κόκορη ► Για ένα υλικό σχετικό με τον θανάσιμο τραυματισμό του ποδοσφαιριστή του Εθνικού Πειραιώς Θοδωρή Ιωάννου, Γιώργου Μαρκόπουλου ► Η μετέωρη γοητεία των γηπέδων, Κώστα Κρεμμύδα ► Ένα σπουδαίο έργο τέχνης το ποδόσφαιρο, Θάνου Μικρούτσικου − Μίκης Θεοδωράκης: Λατρεύω τον Ολυμπιακό από τα παιδικά μου χρόνια, Νίκου Μάλλιαρη ► Μικρή νοσταλγική και ιστορική διαδρομή, Πέτρου Ζουμπουλάκη - Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Β.Π. Διονυσόπουλου ► Όταν η ζωγραφική συναντά το ποδόσφαιρο, Νίκου Οικονομίδη ► Μακρόνησος 1948-1950. Τότε που το ποδόσφαιρο συνέχιζε τα «υψηλά ιδανικά της πατρίδος», Δημήτρη Γ. Υφαντή


Εξώφυλλο: Απόστολος Γιαγιάννος
Οπισθόφυλλο: Μελίνα Κανά
Έργα του Γιάννη Παπαγιάννη: σσ. 4, 5, 8, 81
Έργα του Νίκου Οικονομίδη: σσ. 9, 16, 121, 173
Έργα του Πέτρου Ζουμπουλάκη: σσ. 3, 166, 174

ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ, Τετραμηνιαίο Περιοδικό για την Τέχνη και τη Ζωή

Εκδότης - Διευθυντής: Κώστας Κρεμμύδας
Ιδιοκτησία: Μανδραγόρας - Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Σύγκλισης Γραμμάτων Και Τεχνών

Συντακτική ομάδα: Τζέλα Ασπρογέρακα-Γρίβα, Χρήστος Γιαννάκος, Πηνελόπη Ζαρδούκα, Κώστας Κρεμμύδας, Κωνσταντίνος Θ. Κωσταβάρας, Σταύρος Μίχας, Θανάσης Γ. Μίχος, Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, Βιβή Τουρογιάννη, Χρήστος Χαρτοματζίδης

Website: https://mandragoras-magazine.gr

_______________________________________
Διαβάστε όλο το Γράμμα της Σύνταξης στην ιστοσελίδα του περιοδικού.

 

Αργύρης Χιόνης, "Τότε που η σιωπή τραγούδησε"

ΣΕ ΕΝΑ ΣΠΙΤΙ ΕΡΗΜΟ ΚΙ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΟ, ζούσε μια χοντρή, βαριά σιωπή· τόσο χοντρή που ’χε ξηλώσει όλα τα κουφώματα, τόσο βαριά που ’χε βουλιάξει όλα τα πατώματα και τόσο σιωπηλή που όποιος έμπαινε εκεί δεν άκουγε ούτε τη βουή του τρομαγμένου αίματος στις φλέβες του.
    Και, ξαφνικά, μια μέρα, η σιωπή τραγούδησε. Ναι, μη σας φαίνεται παράξενο· ο έρωτας τα πάντα κατορθώνει, και η σιωπή, για την οποία σας μιλώ, αγάπησε τρελά ένα σαράκι που, λίγο λίγο, από μέσα τρώγοντάς την, αδιάκοπα αδειάζοντάς την, ανάλαφρο την έκανε του έρωτα δοχείο, του τραγουδιού του ηχείο.






ΚΑΠΟΙΟΣ ΕΞΗΜΕΡΩΣΕ, ΚΑΠΟΤΕ, ΜΙΑ ΜΟΝΑΞΙΑ· από θηρίο της ερήμου ζώο την έκανε οικόσιτο, κι ήτανε τρυφερή και διακριτική και στην αφή τόσο απαλή, πιο απαλή ακόμη κι από γάτα.
    Τώρα, πώς έγινε και, έτσι ξαφνικά, αυτή η τόσο εξημερωμένη μοναξιά τον κατασπάραξε, κανείς δεν ξέρει.






ΕΝΑΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ, ΠΟΥ ΜΙΑ ΖΩΗ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΕ για της ζωής του το ταξίδι σε χώρα εξωτική, φτάνει με καθυστέρηση στο αεροδρόμιο και χάνει το αεροπλάνο.
   Φαντάζεστε, βεβαίως, τη συντριβή του, συντριβή, ωστόσο, που σύντομα αλλάζει σε ξέφρενη χαρά, καθώς, το ίδιο βράδυ, ακούει στις ειδήσεις ότι το αεροπλάνο, το δικό του, παραλίγο, αεροπλάνο, συνετρίβη σε ψηλή βουνοκορφή· τετρακόσιοι οι νεκροί κι αυτός, εκεί, ολοζώντανος και, δόξα τω Θεώ, πάντα υπάλληλος.






ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙ, βαθιά μεσάνυχτα, ποίημα μεθυσμένο. Διαβάζοντάς το, αργότερα, ξεμέθυστος και υπό το φως του ήλιου, νιώθει βαθύτατη ντροπή και, δίχως δισταγμό, το σκίζει.
    Όταν, ωστόσο, έρχεται ξανά η νύχτα, ακολουθούμενη από τη νέα μέθη, τον τρώνε οι τύψεις για το σκίσιμο αυτό, για τον αφανισμό μιας ύπαρξης, έστω λειψής, έστω χωλής, ύπαρξης όμως, και ξαναγράφει, εν είδει εξιλασμού, ένα καινούργιο μεθυσμένο ποίημα που, σίγουρα, ξεμέθυστος, θα σκίσει πάλι.






EΝΑΣ ΠΟΛΥ ΠΕΡΗΦΑΝΟΣ ΚΙ ΑΚΕΡΑΙΟΣ ΚΥΡΙΟΣ που είχε ορκιστεί ποτέ να μη λυγίσει μπροστά σε πλούσιο, σε ισχυρό, σε καταπιεστή, αλλ’ ούτε καν μπρος στον Θεό, γονάτισε μια μέρα , έγινε σχεδόν ένα με το χώμα, για να μυρίσει ένα χαμομήλι.
    Πρέπει, ωστόσο, να ειπωθεί ότι, προτού προβεί στην πράξη αυτή, κοίταξε δεξιά, αριστερά, πάνω και κάτω, για να βεβαιωθεί ότι κανένας δεν τον έβλεπε.






ΣΤΟΝ ΧΙΟΝΙΣΜΕΝΟ ΚΑΜΠΟ, ένας κοκκινολαίμης, λίγο πιο μεγάλος από μια σταγόνα αίμα, πατάει για μια στιγμή στο χιόνι, κοιτάει τριγύρω, μάταια, για κάνα σπόρο, βγάζει ένα «τσιρπ» και ξαναφεύγει. Μένουν τα ίχνη των ποδιών του, ελάχιστοι αστερίσκοι, πάνω σε αχανή, λευκή σελίδα, όχι όμως για πολύ· καινούργιο χιόνι, νέα λευκή σελίδα τα σκεπάζει.
    Κάποιος, ωστόσο, ήταν εκεί και πρόλαβε να δει τους αστερίσκους και να διαβάσει εκείνη την απελπισμένη υποσημείωση στην άσπλαχνη ωραιότητα, κείνο το «τσιρπ».






Από τη συλλογή

«Τότε που η σιωπή τραγούδησε [Και άλλα ασήμαντα περιστατικά]», 2000.
Πηγή: «Αργύρης Χιόνης, Η Φωνή Της Σιωπής [Ποιήματα 1966-2010]», Κίχλη, 2025.

Πηγή για την εικόνα:
https://www.hartismag.gr/hartis-43/afierwmata/arghyris-khionis

Γεωργία Διάκου, "Αυτά που φαίνονται στο φως μου μοιάζουν οικεία"

θέμα πρώτο


σκυλάκια κι ασφόδελοι
λουλούδια αγαπητά
των έρημων περιοχών
του χωριού οι κουρτίνες
και τα μεσημεριανά μαζέματα
η κοιλιά σου χώμα του σώματος
καλλιέργεια της εξέλιξης
σφήνα του Δαιδάλου
ήλιος πέταγμα
μία Κυριακή που μετράει
τα παιδιά της
στη Νέα Υόρκη
ήταν όμορφη
με τα παράσημα
της γενιάς
που άκουγε πανκ
στα πρωινά δημητριακά της
και εσύ μία από αυτές
που ήθελε να μεγαλώσει
ως κηπουρός
κατάλαβες
πώς προηγείται η σπορά
της όψης.





θέμα δεύτερο


εγώ και η μητέρα στο ντουλάπι
με όλα τα μαλλιά
πλεγμένα σε κοτσίδες
«Κόψ’ τα» μού λέει
και η γλώσσα της σκληραίνει
άμμος απλώθηκε στα πιάτα
σκεπαστήκαμε ησύχως

όταν μας ανακάλυψαν
σε αρχαιολογική ανασκαφή
μας ταξινόμησαν
στα είδη οικιακής αγάπης
η επιγραφή μας στην αποθήκη
έγραφε: αδελφές ψυχές / κομμάτι μίας σύνθεσης





η απόσταση ανάμεσα στην καρδιά και τα πόδια


ελάχιστα δική μου αυτή η καρδιά
που σου έδειξα
μαλακή και λεία
κολυμπάει σαν ψάρι
από το νερό στο σώμα σου
μπαίνει από τα
πόδια

έχεις εκεί
μία ουλή ατυχήματος
ένα σκίσιμο που επιτρέπει
στον κόσμο να περάσει
στην κύρια αίθουσα
το πάτωμα των αγγείων σου
τα κύτταρα / το πλάσμα του αίματος

οι τρομακτικές νησίδες
του ταξιδιού
η απόσταση που χωρίζει
την καρδιά από τα πόδια
ο χορός της ύλης
δέρμα και όργανα και οστά

και μέσα σε όλον αυτόν τον πανικό

το τραγούδι της ανακάλυψης
όταν αγαπάς δίνεις τόπο
στην καρδιά σου
πώς αλλιώς να γίνει σκόνη η απόσταση,
αυτός
ο θυμωμένος άγγελος
της αρρώστιας;

από το «α΄ μέρος

Εγώ, το κορίτσι, γράφω ιστορίες»

η ηθοποιός


Έχει τον τρόπο της να ρίχνει την κάπα στους ώμους νύχτα μετά την πρεμιέρα. Ρίχνει ένα φιλί στο στόμα της γυναίκας που είναι βοηθός σκηνογράφου και φοράει φόρμα λεκιασμένη από το κουβάλημα και το μεσημεριανό. Δίπλα υπάρχει ένα δωμάτιο με ποτά και γλυκά και δώρα θαυμαστών. Η ηθοποιός δεν μπαίνει ποτέ εκεί μέσα, φοβάται πως το μάτι των ανθρώπων υπάρχει στα αντικείμενα. Αν την δούνε θα την αναγνωρίσουν και τότε πάει το κρυφό φιλί στην λεκιασμένη, το ρούφηγμα, τα χείλη που ενώνονται και ύστερα σπηλιά, κουφάλες δέντρων, μικρά ψάρια που σημαδεύουν τον ουρανίσκο. Τα χαρίζει. Ανοίγει μία φορά την εβδομάδα το δωμάτιο και τα δίνει όλα. Έρχονται κάτι παιδιά και τα παίρνουν. Τα παιδιά είναι δίδυμα, μαυριδερά με ένα σάπιο κυνόδοντα. Αυτό που στέκεται με την σακούλα στα δεξιά έχει τον αριστερό, αυτό που μαζεύει τα ποτά, τα γλυκά και τα δώρα στέκεται αριστερά και έχει τον δεξί. Ένα δόντι της καταγωγής λέει η ηθοποιός και πλησιάζει με την κάπα στους ώμους και τα μακριά της νύχια. Πλησιάζει και μυρίζει κολόνια από πολλά χέρια που την αγκάλιασαν, τα χέρια των θαυμαστών. Παίζει τον Άμλετ. Δεν είναι η Ιζαμπέλ Υπέρ. Τα παιδιά την κοιτούν και κρύβουν το δόντι με το πάνω χείλος. Και είναι σαν να έχει έρθει από τη ζούγκλα το περπάτημά της, τόσο άηχο και επιφυλακτικό. Τα παιδιά δεν λένε ποτέ το όνομά τους. Λένε μόνο εμείς και δείχνουν με τα χέρια το κείμενο που έχουν γράψει. Η ηθοποιός λέει πως ονομάζεται Κλάρα και χαίρεται που παίρνουν τα δώρα, τα γλυκά και το αλκοόλ γιατί η ίδια πρέπει να παραμείνει κρυμμένη στην εαυτή της. Αλλιώς γίνεται θέατρο η ζωή και δεν βρίσκεις αγάπη και δεν μπορείς να φιλάς κορίτσια και αγόρια που σου αρέσουν και πρέπει να εξηγείς τι θέλεις πριν το δεις. Τα παιδιά κουνούν δεξιά αριστερά το κεφάλι και λίγο εκεί μόνο για μια παύση δείχνουν το δόντι. Ξέρουν πως αυτό είναι το σήμα και ξεκινούν την απαγγελία. Τα παιδιά απαγγέλουν συγχρονισμένα το κείμενο που έγραψαν για την Κλάρα. Ονομάζεται Κλάρα. Κάθε φορά είναι διαφορετικό. Εκείνη ακούει με προσοχή και κλαίει, κλαίει και ακούει με προσοχή. Λέει: Θα σας κάνω ηθοποιούς, θα γίνεται καλύτεροι από μένα. Τα παιδιά σηκώνουν ήσυχα την σακούλα με τα ποτά, τα γλυκά και τα δώρα και φεύγουν από την έξοδο κινδύνου. Αφήνουν την Κλάρα μόνη, κλαίει και λέει θα τα κάνω ηθοποιούς, θα γίνω η δασκάλα τους, θα πετύχουν εκεί που εγώ απέτυχα. Τα παιδιά θα έχουν φιλιά και δώρα και θαυμασμό. Μπροστά στα φώτα, επάνω στη σκηνή, θα γίνουν εαυτοί τους.





φίλε Έμμα


Και συ ήρθες

και έφερες τον πανικό
μέσα απ’ τον τάφο
τόση ανάγκη είχες για χαμό
που καταράστηκαν τη μυρωδιά
οι σφήκες
να βγαίνει απ’ τις πέτρες
σαν τα λουλούδια
να σηκώνονται τα σώματα
σαν ζωντανά
και ο αιώνιος ύπνος
παρανυχίδα στο δάχτυλο του κόσμου
να δείχνει διαστημόπλοια
και παιδιά που γελάνε
στα ηφαίστεια της Αφροδίτης
στις 92 ατμόσφαιρες¹

τροπάρια καμπυλωμένα
και καρφιά που σπάνε όσο η Βαντ²
σε αφήνει να παίζεις
με το φίδι και το μάτι στο φτερό της
ανοιχτός είναι ο τάφος σου
ανοιχτό και το βιβλίο
που σε περιέχει ως αρχή και τέλος
μιας ανάστασης



________________
Σημ. 1: Η ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια του πλανήτη Αφροδίτη είναι 92 ατμόσφαιρες.
Σημ. 2: Σύμφωνα με την ετρουσκική μυθολογία η Βαντ είναι θηλυκός δαίμων του θανάτου. Έχει μάτια στα φτερά της, βλέπει τα πάντα και είναι πανταχού παρούσα. Είναι κήρυκας του θανάτου, βοηθά τους ασθενείς στο νεκροκρέβατό τους. Σύμβολα της Βαντ είναι το φίδι, ο δαυλός και το κλειδί της πύλης που οδηγεί στον άλλο κόσμο.

από το «β΄ μέρος

Η Κλάρα γράφει ιστορίες, η αδερφή μου»

Από τη συλλογή «Αυτά που φαίνονται στο φως μου μοιάζουν οικεία», εκδ, Θράκα, 2022.




Η Γεωργία Διάκου γεννήθηκε το 1995 στην Καρδίτσα όπου και μεγάλωσε. Από το 2013 μένει στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτη του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. (2019) και φοιτήτρια του τμήματος Θεάτρου με κατεύθυνση Σκηνοθεσίας. Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή «Αυτά που φαίνονται στο φως μού μοιάζουν οικεία» (Εκδόσεις Θράκα, 2022), τη νουβέλα Λαβίνια Σουλτς (Εκδόσεις Θράκα, 2023) και έχει συγγράψει με τη Μελίνα Αποστολίδου το θεατρικό έργο «Η πόλη έβαλε τους ανθρώπους της στα παγκάκια και κατάπιε μια μέντα» (Εκδόσεις Βακχικόν, 2022). Ποιήματά της έχουν δημοσιευτεί σε ηλεκτρονικά περιοδικά. Διατηρεί το blog: https://sociallubricant.espivblogs.net/.

Μαργαρίτα Παπαμίχου, "Μπλε ξαφνικό"

ΑΝΩΣΗ


Έτσι που έγραψες το ποίημα λες κι ήτανε ζωή
παραμυθιάστηκε με σάρκα και οστά το σύννεφο
πως κάποτε θα γίνει λίμνη ποταμός βροχή
κι εσύ δεν άκουγες τον ουρανό να κάνει προσευχή
μόνο ακούς τη μέλισσα να πλαταγίζει τα φτερά της
και μια σιγή νερού που μένει αταξίδευτο
ακούς τα δάχτυλά σου πως χτυπούν το σύρμα και το πλήκτρο
και δυο παράθυρα απέναντι συνομιλούν με έναν τοίχο
λεπίδα αστραφτερή η ομορφιά κι εσύ τη φόρεσες κατάσαρκα
ποιος είναι κουρασμένος από ποίηση και θάλασσα
ποιος διάβασε ποιος ίσκιος δάκρυσε
ποιος τη μιλιά του άφησε πλάι στο κύμα να ξεκουραστεί
και ποιος θα έρθει να βαστάξει την αλήθεια το πρωί





ΑΠΟΡΙΑ


Το γνώριζε η κάμπια από πριν
πως θα γινόταν πεταλούδα;
Ο σκαντζόχοιρος ξέρει πως τα αγκάθια του τρυπάνε;
Γιατί φωνάζουν οι λέξεις
όταν η σιωπή περιμένει τη σειρά της για να μιλήσει;
Τι ανάποδο ταξίδι κάνει η σταγόνα
από τον ουρανό για να χαθεί στη γη
Δευτερόλεπτα πριν την πτώση
πως γίνεται τέτοια ηδονή
Κάθε πρωί ο βράχος λιγοστεύει
βλέπει το φαγωμένο σώμα του
και ρωτάει το κύμα
Πώς μπορώ να έχω του έρωτα την τρέλα
χωρίς το βάσανό του;





ΦΩΝΕΣ


Τη θάλασσα δεν μπορείς να την πλάσεις
Άφθαρτη ερωμένη
Αυτά λένε οι σειρήνες
μα κανείς δεν τις ακούει





ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΥΛΙΚΑ


Κρύβω στην τσέπη μου μια λέξη
θα μπορούσε να ήτανε μια μολότοφ στην οδό Πλάνης
θα μπορούσε να ήταν κι ένας αρουραίος
παίρνει το τυρί μέσα από τον καθρέφτη
αφήνει τη φάκα χωρίς είδωλο
λέξη σπουδαία να παίζει τη μοιραία
θα μπορούσε
να βγάλει έξω όλους τους συνδαιτυμόνες της
και ν’ αφήσει μέσα μόνο ένα επιφώνημα
ένα στόμα σε σχήμα κόκκινο όμικρον
θα μπορούσε
από μόνη της να πει όλη την ιστορία
κι ακόμη θα μπορούσε
να μη λέει τίποτα
αυτό που λέει η πιο αγνή λευκή σελίδα
ακόμα κι η σιωπή θα ούρλιαζε μπροστά της από ενοχή
αν έβλεπε ανάμεσα στα γράμματά της νεκρά όλα τα παιδιά της
όμως τα χέρια μου τα γαργαλάει μία λέξη
δίχως καμία έξη
διάτρητη
άρα εν δυνάμει νεκρή
διάφανη
άρα εν δυνάμει ανύπαρκτη
τρεχούμενο ανάμεσα στους στίχους
το νερό της
το ποίημα άφησε γυμνό από σώμα
να ιδρώνει η ψυχή
άσφαιρη λέξη να μην πληγώνει το χαρτί
όταν στη μνήμη θα βάζει παρονομαστή





ΑΝΑΒΑΣΗ


1
Όσο ζω καταλαβαίνω πως πεθαίνω
όσο καταλαβαίνω πως πεθαίνω
ζω περισσότερο
 
 
2
Θυμάστε όταν ήμασταν παιδιά που χτυπάγαμε τα κουδούνια
και τρέχαμε να φύγουμε μακριά;
Έτσι μου χτύπαγαν οι άνθρωποι το κουδούνι της καρδιάς
κι έτρεχαν αμέσως να κρυφτούν.
 
 
3
Εγώ είμαι
εγώ δεν είμαι
γι αυτό ο ταχυδρόμος παραδίδει σε λάθος παραλήπτη
το σφραγισμένο όνειρο
 
 
4
Είμαι μια επιστροφή στη θέση της τελείας
η λασπωμένη πινακίδα στη μέση μιας πορείας
το εισιτήριο στο χέρι μου γράφει κάρτα απεριορίστων διαδρομών
κι εγώ φορώ σπασμένα γυαλιά





ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΟ ΜΕ ΨΑΧΝΕΙ


Όνειρο ονειρεύτηκε
πως όνειρο δεν ήταν
κι απ’ όνειρο σε όνειρο
ξύπνησε μιαν ανάσα
με φτερωτού τα νήματα
κεντήθηκε στη ράχη
καρπώθηκε μια γέννηση
ριζώθηκε στο δέρμα
Όνειρο
ονειρεύτηκε
στη γη ότι χωρούσε
κι απ’ όνειρο σε όνειρο
ζωή εκλιπαρούσε

Από τη συλλογή «Μπλε Ξαφνικό», εκδ. Όστρια 2021.
Έργο εξωφύλλου: Λάουρα Πολιτάκη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ως άνω συλλογή χωρίζεται σε εννέα ενότητες, οι τίτλοι των οποίων είναι μικρά ποιήματα. Τους παραθέτουμε ακολούθως με τη μορφή σπονδυλωτού ποιήματος:

Αν η ψυχή ήταν μια φωτογραφία

σίγουρα κάπου έστω σε μια γωνιά

θα υπήρχε λίγη θάλασσα.

*   *   *

Χορεύω στο κενό ανάμεσα στις λέξεις μου

κι είμαι η κάθε λέξη της σιωπής μου.

*   *   *

Τώρα διακρίνω τη λάμψη όλου του δέντρου

είπε το φύλλο καθώς έπεφτε.

*   *   *

Η ψυχή μαθαίνει καλύτερα με την αγάπη,

το μυαλό έχει κι άλλους δασκάλους.

*   *   *

Όνειρο πώς να γίνομαι κι όνειρο να μην είμαι.

*   *   *

Έπεσε ο γενικός του κόσμου

καθένας τώρα λειτουργεί με τις δικές του ασφάλειες.

*   *   *

Πρέπει να βρούμε καινούρια ψέματα

τα παλιά μυρίζουν αλήθεια.

*   *   *

Τόσο πολύ άνοιξη για έναν κόσμο

τόσο πολύ καρδιά για έναν άνθρωπο.

*   *   *

Κι όμως εκείνη είχε αγαπήσει εκείνους που

φοβήθηκαν πως θα τη χάσουν και την έχασαν.

*   *   *

Η Μαργαρίτα Παπαμίχου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Είναι εκπαιδευτικός, εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού. Ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά, ποιητικές συλλογές, ιστοσελίδες ποίησης και ποιητικά ημερολόγια. Το 2021 εξέδωσε το πρώτο της ποιητικό βιβλίο με τίτλο «Μπλε ξαφνικό» (εκδ. Όστρια).

Βασίλης Καραβίτης, "Λυπομανία"

Ο ΣΩΖΩΝ ΕΑΥΤΟΝ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΣΩΘΗΚΕ ΑΡΚΕΤΑ


Οι μεν πηγές υπόγειες πάντα κι ακαθόριστες
σε λίγες άγνωστες καρδιές –φοβάμαι– άφαντες
εξ ου κι όλοι βολεύονται με το αρχαίο νεράκι του Θεού
ελάχιστο, ως γνωστόν, και για τη δίψα του μωρού
ό,τι ονομάζουνε δηλαδή ξανά όσοι ορέγονται ακμή
Ελπίδα ή Άλκηστη της Ανθρωπότητας
(κι εσύ μείνε να κόπτεσαι για άλλες υπερβάσεις).
Τέτοια καμώματα μου φέρνουν ένα είδος σπαραγμού
αφού στο πείσμα το ρηχό κι ακαταπόνητο
μιας άστοχης κι από ανέκαθεν τυφλής αναπαραγωγής
δεν βλέπω πια ούτε για δείγμα να επιπλέουνε
ιδιότητες αγνές κι ορμές πασίχαρες της έκπαλαι ζωής
όσες στηρίζαν δηλαδή εκ παραδόσεως το μέσα μας
όταν σαν όλο κλυδωνίζεται απότομα και καταρρέει.
Παράδειγμα, η φιλία που μας έδενε ως ιστός
κι ως άνθος άπειρο κι αρχέτυπο φροντίζαμε παιδιά:
Με κηπουρούς ανάξιους όπως οι σωρηδόν επίγονοι
καλείται τώρα να υπάρξει αυτοφυές
και μόνο του να επιζήσει.
Γι’ αυτό κι εγώ, συμμέτοχος εξ ορισμού
της τόσης δυστυχίας μας, δεν στέργω πλέον
να συντρέχω τους ανάξιους συντρόφους μου.
Ένα βασίλειο σκιάς στήνω αφιλόξενο και κρύβομαι καλά
όταν τρυπώνει ο ήλιος κι αποσύρεται αμήχανος
χωρίς να βρίσκει τίποτα να ξεσκεπάσει.
Εκεί, με μίσος γόνιμο κι ακούραστη οργή,
μόνος πληθαίνω και διασώζομαι
ίσως σε μια δική μου τρέλα λογική
που σαν μανόμετρο ανθρώπινης υφής
αυτό το «ποίημα» προσπαθεί
αδέξια να καταγράψει.





ΚΙ ΑΛΛΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ ΕΚΤΟΣ ΑΠ’ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ


Τι μοίρα –επιμένω–
κι αυτή των λέξεων:
Να τις ποιμαίνουν με το ζόρι
αγροίκοι ποιητές!
Κι ύστερα μαντρωμένες σ’ ένα ποίημα
να ονειρεύονται περίλυπες
την άτακτη φυγή τους…





ΣΕ ΠΛΗΡΕΣ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΚΙ ΟΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΟΙ


Τόσο κουράγιο μαζεμένο μια ζωή
για να θροΐσει μόλις στη σκιά
κάποια δική μας και χωρίς εγώ
ορμή ελευθερίας
το περιπαίζουν −καθώς φαίνεται−
στην κρίσιμη στιγμή
ιδέες σταθερές και πρότυπα στεγνά
της γύρω μας αυτοσυντήρησης!
Στερεύει έτσι δίχως αίγλη
κι ακαλαίσθητα
κι ίσως με τόση απόρριψη οριστικά
κάποια κρυφή μας κι άσπιλη πηγή
ακέραιας αυτοκαταστροφής.
Αυτή που σαν συγγνώμη από δύσκολο Θεό
μπορούσε, μόνη σ’ ένα γνήσιο πανικό,
όλα τα στίγματα της φύσης μας
που επέζησαν,
μεμιάς να καθαιρέσει.





ΤΟ ΑΠΙΑΣΤΟ ΠΡO-ΠΟ


Ωραία λοιπόν.
Ας συνεχίσουμε κι απόψε την κουβέντα μας.
Για πόλεις που θα βρούνε το νέο σφυγμό τους
γι’ ανθρώπους που θα φέρουνε νεόκοπους προορισμούς
για νέους κώδικες επαφής που θα εφεύρει το σώμα
για λέξεις παρθένες που θ’ αχρηστέψουν τη μόνωση
για σιωπές ακόμα εύφορες που θα συντηρήσουν το πάθος
γι’ άγνωστες, νέες συγκινήσεις που περιμένουνε πιστούς
για νέα ρίγη που ζητάνε επιδερμίδες
για νέα σχήματα που θ’ απορροφήσουν τις μοναξιές
για νέα συνθήματα που θα στρατολογήσουν οπαδούς
για νέες ευαισθησίες, νέες αισθήσεις, νέες διαστάσεις
για παιδιά χωρίς τους μύθους των μεγάλων
για σπίτια χωρίς δωμάτια υπηρεσίας
για ένα νέο κόσμο χωρίς τα σύνορα που ξέρουμε.

Κουβέντα ας γίνεται όσο θέλετε.
Εγώ το ξέρω προ πολλού:
αυτό το δεκατριάρι δεν πιάνεται με τίποτα.





Σ’ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ


Περίλυπα άστρα φώτιζαν τη νύχτα
αμέτρητα ποτάμια αίματος
από πληγές κρυφές ή φανερές.

Τα πρωινά ο ήλιος όλο χαμόγελα
ξέβαφε βιαστικά τα άλικα ακόμα ίχνη
μ’ αθώο, πικρόν ιδρώτα.

Κανείς δεν πίστεψε τις ελάχιστες μαρτυρίες
κανείς δεν υποπτεύθηκε την απάτη
που συνεχίζεται μέχρι τα χρόνια μας
κάτω απ’ τον ίδιο συμμέτοχο ουρανό
βουτηγμένο ώς το λαιμό
μες στο ίδιο, δανεικό κι αγύριστο,
χρώμα της ελπίδας.





Από τη συλλογή «Λυπομανία», Στιγμή 1989.
Πηγή: «Α. Ευαγγέλου - Γ. Αράγης, Δεύτερη Μεταπολεμική Ποιητική Γενιά (1950-2012) - Ανθολογία», εκδ. Gutenberg (β΄ έκδοση, συμπληρωμένη), Μάρτιος 2017.

Ο Βασίλης Καραβίτης γεννήθηκε το 1934 στην παραμεθόρια Νέα Ορεστιάδα, μεγάλωσε στον Πειραιά και ανδρώθηκε στην Αθήνα της δεκαετίας του '50, όπου σπούδασε νομικά και δικηγορούσε για αρκετά χρόνια. Εξέδωσε εννέα ποιητικές συλλογές, δύο πεζογραφήματα και είχε μεταφράσει ξένη μεταπολεμική ποίηση και ιδιαιτέρως ορισμένους καινοτόμους και άγνωστους τότε στην Ελλάδα Πολωνούς ποιητές (Χέρμπετ, Μιλότς, Ρουζέβιτς, Σιμπόρσκα, κ.ά.). Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων και για πολλά χρόνια από τους τακτικούς συνεργάτες του περιοδικού Διαγώνιος στη Θεσσαλονίκη.