Ημέρες Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Βέροιας (1943-2014)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

«Την 1η Μαϊου 1943, 460 Εβραίοι της Βέροιας μεταφέρθηκαν από τους Ναζί στη Θεσσαλονίκη και στις 8 Μαϊου με την 15η αποστολή στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου.

Όλοι τους εξοντώθηκαν».

Για την αξιοδότηση της συλλογικής αυτής μνήμης, σε ένα ζοφερό περιβάλλον μισαλλοδοξίας και ακραίας έκφρασης ρατσιστικής βίας, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο της Ελλάδος με την συνεργασία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας και την υποστήριξη του European Jewish Fund, διοργανώνουν τις «Ημέρες Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Βέροιας (1943-2014)», οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στη Βέροια στις 16-18 Μαΐου, σύμφωνα με το συνημμένο πρόγραμμα, καλώντας τους κατοίκους της Βέροιας και της ευρύτερης περιοχής να τις παρακολουθήσουν με ελεύθερη είσοδο σε όλες τις εκδηλώσεις.

 «Αν υπήρχε κάτι, το οποίο έκανε δυνατό το Ολοκαύτωμα, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι έχει έκτοτε εξαλειφθεί», Zygmunt Bauman

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων

Παρασκευή 16 Μαΐου 2014
Συναγωγή, 12:00 /«μια γειτονιά δίχως παιδιά»
25 γράμματα μαθητών «σκαρφαλώνουν» στο «δέντρο της μνήμης»

Συναγωγή, 20:30 / Λειτουργία Καμπαλάτ Σαμπάτ

Εβραϊκή συνοικία, 21:00 / «460 κεριά - 460 ιστορίες»
Φωτίζουμε τις σκιές του εβραϊκού μαχαλά
Βιολί: Μαρίνα Γκοργκάτσε
σε έργα των J. Williams, T. Albinoni, G. Tartini, D. Cimarosa

Εβραϊκή συνοικία, 21:30 / «Διαβάζοντας τις Σκιές της πόλης»
Προβολή film animation του Γιάννη Καλλιγά

Σάββατο 17 Μαΐου 2014
Κινηματογράφος Σταρ, 21:00 / «Φιλιά εις τα παιδιά»
Προβολή του ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λουλέ
Διάρκεια 115'
 Ακολουθεί συζήτηση με τον σκηνοθέτη

Είσοδος Ελεύθερη σε όλες τις εκδηλώσεις

                    Παράλληλη εκδήλωση

Κυριακή 18 Μαΐου 2014

Κινηματογράφος Σταρ, 11:00 / «Η μνήμη του Ολοκαυτώματος»

Ο σκηνοθέτης Βασίλης Λουλές συζητά με μαθητές Λυκείων

(ειδική προβολή του ντοκιμαντέρ«Φιλιά εις τα παιδιά»)

Το trailer της ταινίας "Φιλιά εις τα παιδιά", του Βασίλη Λουλέ

που θα προβληθεί το Σάββατο 17-5-2014 ώρα 21:00
στον κινηματογράφο ΣΤΑΡ στην ΒΕΡΟΙΑ


Σκιές της πόλης
Αναπαράσταση του διωγμού των Εβραίων της Βέροιας

[…] Το νέο ότι «σηκώνουν τους Εβραίους» διαδίδεται ταχύτατα σε όλη τη Βέροια, αλλά κανείς δεν τολμούσε να πλησιάσει στη συνοικία.

[…] Τρεις μέρες μετά την αυστηρή απομόνωση τους, την 1η Μαϊου του 1943, όλος αυτός ο πληθυσμός συγκεντρώνεται για αναχώρηση.

[…] Σε όλη την πορεία μέσα από την κεντρική αγορά της πόλης, ορισμένοι από το πλήθος των Εβραίων βρίσκουν το κουράγιο να χαιρετίσουν με φωνές στον αέρα φίλους και γνωστούς, βλέπουν για τελευταία φορά γνώριμες γωνιές και τα σφραγισμένα καταστήματα τους.

[…] Η τελευταία πράξη του δράματος στη Βέροια είχε ολοκληρωθεί. Για όλο αυτό τον κόσμο, κοντά σε εκατομμύρια άλλους από όλη την Ευρώπη, άρχιζε πια η φρίκη, την οποία αδυνατούσε να αντιληφθεί το πλέον ευφάνταστο μυαλό. Όλος αυτός ο πληθυσμός των 460 ανθρώπων οδηγείται στην εβραϊκή συνοικία Χιρς στην περιοχή του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού της Θεσσαλονίκης, το οποίο λειτουργούσε ως διαμετακομιστικός σταθμός των αποστολών προς τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το πιθανότερο είναι ότι στοιβάχτηκε στους συρμούς της 15ης αποστολής της 3ης Μαϊου με προορισμό το Άουσβιτς-Μπιρκενάου.

Η 15η αποστολή έφθασε στο Άουσβιτς/Μπιρκενάου, σύμφωνα με τα στοιχεία των ελληνικών σιδηροδρόμων, μεταξύ 7 και 8 Μαϊου (κι ακριβέστερα τα ξημερώματα του Σαββάτου 8 Μαϊου), δηλαδή την ημέρα που ο Ι. Στρούμσα θυμάται ότι έφθασε η δική του αποστολή.

«Η αποστολή μας έφθασε στο Μπιρκενάου στις 8 Μαϊου 1943, γύρω στις τέσσερις ή πέντε το πρωί. Βγαίνοντας από το τρένο, στο φως των προβολέων, τα χτυπήματα με τα βούρδουλα και οι φωνές των SS έφεραν τον επιθυμητό αποτέλεσμα, να σκορπίσουν τον τρόμο. Οι πόρτες των βαγονιών άνοιξαν απότομα και όρμησαν μέσα άνθρωποι με ριγωτές στολές, που κρατούσαν ραβδιά και φώναζαν: Alle Raus, schnell, Raus. Έκανε μάλλον ψύχρα. Τυφλωμένοι από τους προβολείς, ξεκουφαμένοι από τις φωνές, ζαλισμένοι από τα χτυπήματα, δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι γίνεται γύρω μας και τι θέλουν να κάνουμε. Κατεβήκαμε βιαστικά, χωρίς να πάρουμε τίποτε από τα προσωπικά μας πράγματα.

Πολύ γρήγορα, μέσα στα εκτυφλωτικά φώτα και τις κραυγές, παραζαλισμένοι και παγωμένοι, είδαμε να μας χωρίζουν από τις γυναίκες μας. Θυμάμαι ακόμη πως εκεί, ανάμεσα στις γραμμές του τρένου, μας χώρισαν τους νέους από τους ηλικιωμένους, και πώς αγκάλιασα τον πατέρα μου χωρίς να ξέρω ότι αυτή ήταν η τελευταία φορά. Θυμάμαι ότι τον βοήθησα να διασχίσει άλλες σιδηροδρομικές γραμμές, και ότι τη στιγμή που ένας SS μας χώριζε, πρόφτασα να του φιλήσω το δεξί του χέρι, σαν να ζητούσα την πατρική ευλογία. Δεν θα τον ξανάβλεπα!

Οι νέοι συγκεντρώθηκαν αριστερά, ενώ οι ηλικιωμένοι βάδιζαν στα δεξιά. Στην άκρη της αποβάθρας υπήρχε ένα καμιόνι με το έμβλημα του Ερυθρού Σταυρού. Αμέσως σκεφτήκαμε ότι αυτό προοριζόταν για τη μεταφορά των ηλικιωμένων, ανδρών και γυναικών, ενώ εμείς οι νέοι θα έπρεπε να πάμε με τα πόδια. Συνεπώς, τίποτε το κακό δεν προμηνυόταν: οι Γερμανοί φρόντιζαν για όλα».

Σύμφωνα με τους καταλόγους του Άουσβιτς, από την 15η αποστολή συνολικού πληθυσμού 2.600 ατόμων, οι 883 (568 άνδρες και 315 γυναίκες) κρίθηκαν στην πρώτη επιλογή που έγινε στην ράμπα του σταθμού ως «ικανοί για εργασία» και εισήχθησαν στο Άουσβιτς, ενώ οι υπόλοιποι, συνολικά 1717 άτομα, οδηγήθηκαν απευθείας στους θαλάμους αερίων.

Από τους 460 «επιβάτες» της 15ης αποστολής, κανείς δεν γύρισε. Όλοι τους εξοντώθηκαν […]

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Γιώργου Λιόλιου, «Σκιές της πόλης - Αναπαράσταση του διωγμού των Εβραίων της Βέροιας» εκδ. Ευρασία, Αθήνα 2009.