Παύλος Παρασκευαΐδης, "Ποίηση και μάρκετινγκ"

ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ

του Παύλου Παρασκευαΐδη

Σε μια εποχή όπου θριαμβεύει ο ιδεοληπτικός καταναλωτισμός υποσχόμενος έναν επίπλαστο παράδεισο προσωπικών ηδονιστικών απολαύσεων, ήταν αναμενόμενο να αναδειχθεί η σπουδαιότητα του ρόλου του μάρκετινγκ. Αν και το τελευταίο ξεκίνησε ως μια μορφή συστηματικής προβολής των παραγόμενων προϊόντων και των προσφερόμενων υπηρεσιών των επιχειρήσεων προς το καταναλωτικό κοινό, γρήγορα εξελίχθηκε σε αναγκαία μεταβλητή των πάσης φύσεως κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων στις σύγχρονες κοινωνίες. Επί της ουσίας το μάρκετινγκ αποσκοπεί στην προβολή και διαφήμιση των προϊόντων και των υπηρεσιών, προκειμένου να πείσει τους καταναλωτές να αγοράσουν, ώστε να μεγιστοποιήσουν οι επιχειρήσεις τα κέρδη τους. Η χρησιμότητά του βέβαια εκτιμήθηκε δεόντως και από άλλους κοινωνικούς θεσμούς, όπως επί παραδείγματι στον πολιτικό στίβο όπου οι πολιτικοί διαφημίζουν τον εαυτό τους προκειμένου να κερδίσουν τις ψήφους των ανυποψίαστων πολιτών. Κι αν πράγματι στην οικονομία και στην πολιτική υφίσταται η αναγκαιότητα της συστηματικής προβολής και διαφήμισης, υπάρχει και κάποιος βαθμός κατανόησης στα πολιτιστικά δρώμενα ένα θέατρο να προβάλει τις παραστάσεις του, ένας διοργανωτής μουσικών εκδηλώσεων να διαφημίσει μια συναυλία και κάποιος εκδοτικός οίκος να θέλει να πουλήσει τα βιβλία του.

Εν συνεχεία το μάρκετινγκ εμφιλοχώρησε στον κόσμο των ποιητών δηλητηριάζοντας τις όποιες ρομαντικές και αγνές προθέσεις μεταμορφώνοντας τους δημιουργούς σε διαφημιστές του εαυτού τους. Για να φτάσεις στο σημείο να διαφημίζεις τον εαυτό σου, πρέπει είτε να είσαι σημαντική προσωπικότητα αναγνωρισμένη στον χώρο σου, είτε να πιστεύεις (εσφαλμένα) πως είσαι ή πως σου αξίζει να είσαι (άσχετα αν δεν είσαι και δεν σου αξίζει). Κι εδώ ακριβώς ξεκινάει η κωμικοτραγική διάσταση της σύγχρονης ποιητικής σκηνής. Με την ακόρεστη δίψα για αναγνώριση και προβολή ο όποιος φέρελπις ποιητής (μέγας κατά την αυτοεκτίμησή του) γρήγορα κατανοεί ότι δεν υπάρχει κανείς εκεί έξω που να ενδιαφέρεται πραγματικά για το ανύπαρκτο έργο του. Επομένως οφείλει ως συνεπής ματαιόδοξος να αναλάβει αυτός (ή αυτή) τα ηνία της αυτοπροβολής. Σε μια «παρέα» με τις «υπο-παρέες» της που αριθμούν κάποιους και κάποιες δεκάδες συστηματικούς αυτόκλητους υπερασπιστές της ποιητικής παράδοσης του τόπου, δεν είναι δύσκολο με τις κατάλληλες φιλοφρονήσεις και την διακριτική υποτέλεια να αποκτήσεις κάποιο «όνομα»· βλέπετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ακριβώς σε αυτήν την ανάγκη της αυτοπροβολής και της αναγκαιότητας της ενισχυμένης αυτοεικόνας οφείλουν την επιτυχία τους. Κι αυτό το γνωρίζουν πλέον οι ασκούντες την τεχνική του μάρκετινγκ και φυσικά κάθε ποιητής και ποιήτρια που σέβεται τον εαυτό του/της.

Διαρκείς αναρτήσεις με περισπούδαστο ύφος από κλασικό αμερικάνικο κινηματογράφο, ατελείωτες φωτογραφικές λήψεις και συστηματική ανακύκλωση παρουσιάσεων με έκφραση αθανάτων καλλιτεχνικών μορφών, ομιλίες με μια δόση (αποτυχημένης) δραματουργίας και ασφαλώς τα ευμενή δημόσια σχόλια (και οι κολακευτικές κριτικές) που περιμένουν ανταπόδοση με την πρώτη ευκαιρία (θαύμασέ με να σε θαυμάσω), συνθέτουν μια κατάσταση απελπιστική με έναν βασικό απόντα, την ποίηση την ίδια.

Διότι στο μάρκετινγκ η ουσία είναι το περιτύλιγμα και όχι το περιεχόμενο. Δεν υπάρχει πλέον κανένα ενδιαφέρον για το ποιητικό έργο, διότι ουδείς ασχολείται πλέον με αυτό, τη στιγμή που είναι πιο αδιάφορο και ανούσιο από ποτέ. Ωστόσο, η αυτοπροβολή συνεχίζεται ακάθεκτη με την εικόνα του σοβαρού διανοούμενου κενού περιεχομένου να κατακλύζει τα ηλεκτρονικά (και μη) περιοδικά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με ύφος χιλίων καρδιναλίων, που περιμένει διακαώς τη διεθνή του αναγνώριση (στα χνάρια του Σεφέρη και του Ελύτη), καθώς η εγχώρια θεωρείται δεδομένη. Συνεχείς και ασταμάτητες αναρτήσεις προσπαθούν να ικανοποιήσουν την αδηφάγα ματαιοδοξία που αθέλητα προβάλλει τα μη-ποιοτικά χαρακτηριστικά της κενόδοξης φιλαρέσκειας και φιλαυτίας άνευ ερείσματος. Κρίμα που η χώρα βρίσκεται σε οικονομικό μαρασμό, διότι οι σύγχρονοι ποιητές έχουν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά για να ηγηθούν σε στρατηγικές μάρκετινγκ των ως επί το πλείστον πτωχευσάντων πλέον ελληνικών επιχειρήσεων. Μόνο που πτώχευσε μαζί και η ποίηση κι είναι ζήτημα χρόνου να πτωχεύσει και το ποιητικό μάρκετινγκ.