Βασίλης Δασκαλάκης, "Ποιήματα", (μετάφραση στα αλβανικά - επίμετρο - σχόλια: Σωτηράκ Καράντζα)

Vasilis  Dhaskalakis, Poet  grek

Vite  pa  Trojën

Telefoni  ra,

Ndërsa  ne  temperaturën  e  lartë  unë  digjesha

Të infektuara  bajame

Shpërthenin,

Qelbin  e  inflacioneve  kronike  që  kisha.

Çlirim  mëkatesh

Nuk  mora  kurrë,

As  shkelje  nuk  bëra

Kur  Akili  jetën  më  merte.

Qeshja,

E  dija  vazhdimin,

Si  pasojë  e  gabimeve

Vetëm   vorbulla  e  harimit

  Të  dhuronte  shpëtimin

Vëllai  im  Parisi  dhe  Heleni  në  Parisja,

Sa  të  kuptoja  seç  bëhej,

Zgjohesha  nga  ëndrat  e  thella

Në  humnerat  e  të  cilave  unë  humbisja.

Në  mbrëmjen  e  asaj  të  premte  mortore,

Pas  kësaj  lufte  me  bajamet  qelbore,

Për  humbjen  e  babait  njoftohej,

Si  për  humbje  anësore.

Fosfori

Kështu  do  të  hakmerren  eshtrat,

Ndricim  duke  dhënë  në  arkën mortore.

                       (Nga  përmbledhja  poetike  “Personifikim”

                       Shtëpia  botuese  “Endhimion”, 2013)

Djegia  e  kufomës

Krimba !  Të  më  hani  herdhet.

                       (Nga  përmbledhja  poetike  “Proçes  pezullimi”

                       Shtëpia  botuese  “Endhimion”, 2011)

TURRITOPSIS  NUTRICULA

Kur  më  vështroje, ngurosesha !

Kur  më  puthje  zgjohesha

Më  vone  nga  vlerat  rashë

Si  qënie  shumëdimensionale , copash  u  gjeta

Si  një  Ovid  naiv  dhe  i  kënaqur  tashmë

U  shpërbëra

Dhe  me  Aleksandran  nuk  e …

Dymbëdhjetë   pa  një  çerek

Jam  i  drobitur

Mes  Oqeanit  dallgëprishur

Të  ëndëroj  botën  tani

Nga  fillimi  përsëri

Post  scriptum;

“TURRITOPSIS  NUTRICULA”  është  një  lloj  meduze  e  cila  në  një  moment  të  caktuar  të  jetës  të  saj,  rinovon  organizmin  e  saj  duke  e  kthyer  në  gjendjen  e  saj  fillestare.  Ky  proçes  biologjik  vazhdon  pa  limit  duke  e  bërë  praktikisht  të  pavdekshme  meduzën.  Nisur  nga  kjo,  poeti  dëshiron  të  kthehet  përsëri  në  një  poet  “OVID”  të  ri,  me  naivitetin e  një  fëmije,  për  ta  parë  botën  nga  një  pozicion  të  ri.-

-Shënim  I  përkëthyesit.

Dy  fjalë  për  poetin  VASILIS  DHASKALAKIS

Lindi  më  1962  në  Mira  të  Herakleut  -  Kretë.  Që  nga  1993  jeton  dhe  punon  në  Veria  -Greqi.  Është  marrë  në  mënyrë  amatore  me  muzikë  dhe  pikturë.  Përmbledhja  e  parë  poetike  e  tij  është  ‘’Proçes  pezullimi’’  2011.  Me  pas  më  2013  vazhdon  me  përmbledhjen  poetike  “Personifikim”.Është  anëtar  i  ‘’BëRTHAMA  POETIKE’’të  qytetit  të  Verias,e  cila  përfaqësohet  me  “Antologjia”,  të  shtëpisë  botuese  “Endhimion” 2o12,  në  të  cilën  përfshihen  edhe  poezi  të  tjera   të  Vasili

I  urojmë  poetit;  ‘’Mirësevjen  në  gjuhën  shqipe!.  Madje  do  të  shtoja  një  frazë  të  shkëputur  nga  “Ftesë  në  studio”  të  Ismail  Kadaresë  se; “Ju  keni  buajtur  në  një  gjuhë  të  sigurtë.”

Duke  lexuar  poezitë  e  Vasilit,  më  tërhoqi  vëmendjen  mes  të  tjerash,  gjuha  alegorike  e  metaforike  e  mbushur  me  simbole.  Më  tërhoqi  vëmendjen  në  leximin  e  parë  poezia  e  tij  “Vite  pa  Trojën”.  Kush  është  prozator  ose  merret  me  shkrime  letrare,  do  t’i bënte   një  “përkthim”  duke  e  filluar  pak  a  shumë  kështu;

‘’Dita  zbardhi  përsëri  duke  mos  lajmëruar  asgjë  të  jashtëzakonshme  nga  ajo  që  do  të  ndodhte  në  kufijtë  e  jetës.  Një  ditë  e  zakonshme  mbas  një  nate  relativisht  të  qetë,  me  pak  kollë  ose  tharje  fyti .  Asgjë  nuk  tregon  për  atë  që  së  shpejti  do  të  ndodhë.  Divizione  të  panumurta  bacilesh  të  quajtura  streptokokë   janë  mbledhur  para  portës  “Ske  të  Trojës” -  bajameve.  Do  të  bëhet  një  sulm  ndaj  organizmit  njerëzor  i  përmasave homerike.  Shenjat  ishin  dhënë,  {  tharje  fyti,  kollitje }-  por  nuk  ju  ishte  dhënë  rëndësi.

Kësaj  rradhe  shkaku  i  luftës  nuk  është  rrëmbimi  i  një  Helene  të  Trojës,  dhe  as  vrasja  i një  Duke  Ferdinand,  përkundrazi, - shkaku   është  pothuajse  qesharak !

Pirja  e  një  pije  freskuese  të  ftohtë  ose  ngrënia  e  një  akulloreje  kanë  shkaktuar  këtë  përplasje  homerike.  Armatat  e  sreptokokëve   kanë  lënë  limanin  e  Aulidës  dhe  ndodhen  tani  në  bregun  trojan, -  sulmi   sapo  ka  filluar,  zaret  janë  hedhur !

Milionat  e  streptokokëve  hidhen  në  sulm  me  egërsi  të  pashoqe  drejt  “Portës  Ske” –bajameve  të  poetit.  Repartet  e  para  mbrojtëse  të  “limfociteve”,  përplasen  me  valën  e  parë  mësymëse.  Rrethojnë  armiq,  vrasin  por  edhe  vriten  deri  në  asgjësim  të  plotë.  Pellgje  qelbi  krijohen  në  zonat  e  sulmuara . Rruga  për  në  brendësi  të  organizmit  mbas  flijimit  të  limfociteve  duket  se  është  e  hapur  për  hordhitë  e  streptokokëve .  Ndërkohë është  dhënë  në  organizëm  alarm  i  përgjithshëm, -  mobilizim  i  përgjithshëm  I  trupave  mbrojtëse  të  organizmit

 Thirja  spartiate  “Mbi  mburojë  ose  nën  mburojë”,-  është  hedhur  kudo !  Leukocitet, - rruazat  e  bardha,- hedhin  në  sulm  të  gjitha  mjetet  mbrojtëse,antitrupa , trombocite  etj.  “Kush  ka  një  armë  ta  rrëmbejë …”.-Temperatura  rritet ,- 41,5° C.  Fillojnë  haluçinacione,  shikohen  në  to  beteja  homerike , të  cilave  në  mënyrë  të  çuditshme  u  dihet  fundi.  Armiku  është  superior,  trupi  humbet  në  vegime.  Mbasdite  vonë  shikohet  një  rreze  drite.  Nga  fronti  pëshpëritet  se  janë  hedhur  në  sulm  ampula  penicilini,  të  cilat  do  të  jenë  fatale  për  hordhitë  streptokokiane.  Në  mes  të  kësaj  rreze  shprese,  fatkeqësisht  raportohet  për  humbjen  e  babait  të  poetit, si  humbje  anësore

Vetë  momenti  i  vështirë,  ku  lajmi  ka  kaluar  në  frontin  e  nxehtë  përmes  një  temperature  41.5°C , bën  që  ai  të  deformohet  duke  u  hermineftuar  {interpretuar}  si  humbje  anësore,  ajo  e  një  njeriu  të  afërm  sikundërse  është  babai.  Por  nuk  është  deformuar  vetëm  lajmi  ,  rezulton  se  është  deformuar  edhe  nocioni  i  kohës . Ka  një  shkëputje  kohe  nga  momeni  që  “telefoni  ra”,  deri  tek  momenti  ku :

“Ne  mbrëmjen  e  të  premtes  mortore

Pas  kësaj  lufte  me  bajamet  qelbore

Për  humbjen  e  babait  njoftohej

Si  për  humbje  anësore .”

Me  sa  duket  relativiteti  I  Ainshtajnit  është  i  pranishëm  dhe  në  kushtet  tokësore.

Sa  ju  takon  “humbjeve  anësore”  të  vjen  menjëherë  ndërmend  Erih  Maria  Remarku  kur  shkruante :

“Ai  u  vra  në  tetor  të  1918-ës,  në  një  ditë  që  ishte  aq  e  qetë  dhe  e  heshtur  përgjatë  gjithë  vijës  së  frontit,  saqë  buletini  I  luftës  qe  mjaftuar  vetëm  me  frazën  se  nga  Fronti  i  Perëndimit  s’kishte  asgjë  të  re.”

Epilog

Arkeologët,  kur  duan  të  lexojnë  më  qartë  mbishkrime  të  vjetra,  gjysmë  të  fshira  në  pllaka  guri  ose  mermeri,  nuk  bëjnë  gjë  tjetër  veçse  e  ndriçojnë  objektin  tërthorazi  me  një  elektrik  dore.  Atëhere  gërmat  do  të  duken  më  të  qarta.  Diçka  e  tillë  më  ndodhi  edhe  mua,  pasi  i  kisha  lexuar  këto  vjersha.  U  befasova  nga  një  mendim  i  tërthortë,  se  këto  vjersha  në  tërësinë  e  tyre,  nuk  janë  gjë  tjetër  veçse  një  “Turritopsis  nutricula”  e  vetme,  një  ‘’Meduzë  e  pavdekshme’’.

Inflacion  bajamesh,  vdekja  e një  njeriu  të  dashur,  shpërbërje  eshtrash,  [humbje  fosfori,  djegia  etyre]  dhe  ringjallja  shpirtërore  e  poetit  për  ta  pare  botën  nga  ‘’fillimi  përsëri’’,  të  çon  drejt  një  organizmi  të  vetëm  poetik, sikundër   është  në  natyrë  “Meduza  e  pavdekshme”  ose  ndryshe  “Turritopsis  nutricula”.

Kështu  një  ditë  një  zog  i  quajtur  Feniks  u  ringjall  nga  hiri  i  tij.  Nuk  e  besoni? … Atëhere  shikoni  shpirtin  e  poetit  që  ringjallet  çdo  ditë.

Veria-Greqi  o3-02-2017

Përktheu  poezitë  nga  greqishtja  e  komentoi  Sotiraq  M.  Karanxha

Χρόνια χωρίς Τροία

χτύπησε το τηλέφωνο

ψηνόμουν στον πυρετό

φθαρμένοι αδένες

έκκριναν

χρόνια πάθηση

άφεση αμαρτιών

δεν έλαβα ποτέ

δεν έκανα παράβαση

όταν ο Αχιλλέας μου ’παιρνε τη ζωή

γελούσα

ήξερα τη συνέχεια

σαν έκανα τόσα και τόσα λάθη

μόνο της λήθης ο χορός

προσφέρει γιατρειά

ο αδελφός μου ο Πάρις κι η Ελένη στα Παρίσια

όσο να καταλάβω τι γινόταν

ξύπνησα από λήθαργο

και όλα τ’ άλλα σκόνη

βράδυ Παρασκευής ανακοινώθηκε:

παράπλευρες απώλειες

πέθανε κι ο πατέρας

Φώσφορος

έτσι θα πάρουν εκδίκηση τα κόκαλα

βαθιά στο οστεοφυλάκιο είναι το φως

(Από τη συλλογή «Προσομοίωση», Ενδυμίων, 2013)

ΜΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Ι

Αποτέφρωση

Σκουλήκια, θα φάτε τ’ αρχίδια μου.

(Από τη συλλογή «Διαδικασία Αναβολής», Ενδυμίων, 2011)

TURRITOPSIS NUTRICULA

Όποτε με κοιτούσες πέτρωνα!

Όταν με φίλησες ανάσταση

Αργότερα εξέπεσα αξιωμάτων

Διασπάστηκα ον πολυδιάστατο

Όντας Οβίδιος ανίδεος και εύχαρις

Αποδομήθηκα

Και με την Αλεξάνδρα δεν…

Δώδεκα παρά τέταρτο

Είμαι κομμάτια

Μες στα χαλάσματα του Ωκεανού

Να ονειρεύομαι ξανά τον κόσμο:

Απ’ την αρχή

(Από το βιβλίο «Ποιητικός Πυρήνας - Ανθολογία», Ενδυμίων 2012)

Υστερόγραφο:

"TURRITOPSIS NUTRICULA" είναι ένα είδος μέδουσας η οποία σε μια συγκεκριμένη στιγμή της ζωής της, ανανεώνει τον οργανισμό της, επιστρέφοντας στην αρχική κατάσταση. Αυτή η βιολογική διαδικασία συνεχίζεται επ’ άπειρον κάνοντάς πρακτικά αθάνατη την μέδουσα. Ξεκινώντας απ’ αυτό το φαινόμενο ο ποιητής επιθυμεί να ξαναγίνει ένας νέος "Οβίδιος" ανίδεος σαν παιδί, για να δει τον κόσμο από μια καινούργια γωνία.

Λίγα λόγια για τον ποιητή Βασίλη Δασκαλάκη

Γεννήθηκε το 1962 στις Μοίρες Ηρακλείου. Από το 1993 ζει στην Βέροια. Η πρώτη ποιητική του συλλογή είναι η «Διαδικασία Αναβολής» το 2011, και συνεχίζει με την «Προσομοίωση» το 2013. Είναι μέλος του Ποιητικού Πυρήνα της πόλης της Βέροιας η οποία εκπροσωπείται με την «Ανθολογία» του εκδοτικού οίκου "Ενδυμίων" 2012, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και άλλα ποιήματα του Β.Δ.

Καλωσορίζουμε τον ποιητή με τη φράση; «Καλώς ήρθατε στην Αλβανική γλώσσα!» μάλιστα θα προσέθετα μια φράση αποκομμένη από το «Κάλεσμα στο Στούντιο» του Ισμαήλ Κανταρέ ότι: «Εσείς είστε φιλοξενούμενοι σε μια ασφαλή γλώσσα».

       Διαβάζοντας την ποίηση του Βασίλη, μου τράβηξε την προσοχή ανάμεσα σε άλλα η αλληγορική και μεταφορική του γλώσσα, γεμάτη με σύμβολα. Το ενδιαφέρον τράβηξε ιδιαίτερα στην πρώτη ανάγνωση το ποίημα «Χρόνια χωρίς Τροία». Όποιος είναι λογοτέχνης, ή ασχολείται με λογοτεχνικές γραφές θα έφτιαχνε μια "μετάφραση" του ποιήματος ξεκινώντας λίγο πολύ έτσι: "Ξημέρωσε η μέρα χωρίς να προδίδει τίποτα, το ανησυχητικό από αυτά που θα συνέβαιναν στα σύνορα της ζωής. Μια συνηθισμένη μέρα μετά από μια νύχτα σχετικά ήρεμη με λίγο βήχα ή ξερό λάρυγγα. Τίποτα δεν πρόδιδε τι θα γινόταν σύντομα. Αμέτρητες μεραρχίες βακίλων γνωστοί ως στρεπτόκοκκοι έχουν συσσωρευτεί μπροστά στην πόρτα της "Τροίας" - των αμυγδαλών αδένων και θα γίνει μια μετωπική επίθεση με "Ομηρικές διαστάσεις".

       Τα σημάδια υπήρχαν, (ξερός λάρυγγας, βήχας κλπ.) όμως δεν δόθηκε σημασία. Αυτή τη φορά αιτία πολέμου δεν είναι η αρπαγή της Ελένης της Τροίας, ούτε η δολοφονία του Δούκα Φερδινάνδου, το αντίθετο- η αιτία είναι κάτι σχεδόν ασήμαντο.

       Κατανάλωση ενός δροσιστικού ποτού όπως πορτοκαλάδα ή ενός παγωτού έχουν προκαλέσει αυτήν την Ομηρική σύγκρουση. Οι μεραρχίες έχουν αφήσει το λιμάνι της Αυλίδας, και τώρα βρίσκονται στην ακρογιαλιά της Τροίας η επίθεση μόλις έχει αρχίσει, "ο κύβος ερρίφθη". Τα εκατομμύρια των στρεπτόκοκκων επιτίθενται με μέγιστη αγριότητα στην "Πόρτα Σκε"- τους αδένες του ποιητή. Οι πρώτοι αμυντικοί λόχοι των λεμφοκυττάρων συγκρούονται με το πρώτο επιθετικό κύμα. Περικυκλώνουν μονάδες εχθρών ,εξουδετερώνουν εχθρούς αλλά και οι ίδιες εξοντώνονται μέχρι πλήρους αφάνισης. Πελάγη από πύον δημιουργούνται στις περιοχές της σύγκρουσης. Οι δρόμοι προς το εσωτερικό του οργανισμού μετά την αυτοθυσία των "λεμφοκυττάρων" φαίνεται να είναι ανοιχτοί για τις ορδές των "βαρβάρων". Αυτή την ώρα στον οργανισμό έχει σημάνει πλήρης συναγερμός - γενική επιστράτευση όλων των αμυντικών συστημάτων του οργανισμού. Το σπαρτιάτικο σύνθημα "ή Ταν ή επί Τας" μεταδίδεται παντού. Τα λευκοκύτταρα ρίχνουν στην μάχη όλες τις αμυντικές μονάδες που υπάρχουν, αντισώματα θρομβοκύτταρα κλπ. ". Όποιος έχει όπλα να την πάρει".

       Ο πυρετός ανεβαίνει 41,5 C αρχίζουν οι εφιάλτες που έχουν μέσα Ομηρικές μάχες που είναι παράξενες αλλά ξέρεις πως τελειώνουν. Ο εχθρός υπερτερεί, το σώμα βυθίζεται σε όνειρα. Απόγευμα αργά φανερώνεται μια αχτίνα φωτός. Από το μέτωπο ψιθυρίζουν ότι ρίχνονται αμπούλες πενικιλίνης τα επίλεκτα όπλα, τα οποία είναι μοιραία για τις στρεπτοκοκκικές ορδές. Μέσα σε αυτή την αχτίνα ελπίδας, δυστυχώς αναφέρεται η απώλεια ζωής του πατέρα του ποιητή - ως παράπλευρη απώλεια. Το πέρασμα της είδησης μέσα από το φλεγόμενο μέτωπο με θερμοκρασία 41,50 C, δημιουργεί ως αποτέλεσμα την παραποίηση της είδησης ερμηνεύοντάς την ως "παράπλευρη απώλεια" το να χαθεί ένα αγαπημένο πρόσωπο όπως ο πατέρας. Όμως δεν παραμορφώνεται μόνο η είδηση, καμπυλώνεται και ο χρόνος. Έχει ένα κενό χρόνου από την στιγμή που: "το τηλέφωνο χτύπησε" μέχρι την στιγμή όταν: "βράδυ Παρασκευής ανακοινώθηκε: πέθανε κι ο πατέρας". Όπως φαίνεται η σχετικότητα του Αϊνστάιν είναι παρούσα σε γήινες καταστάσεις.

       Όσο αφορά τις "παράπλευρες απώλειες" σου έρχεται στη μνήμη ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ όταν έγραφε: " Αυτός σκοτώθηκε τον Οκτώβρη του 1918 σε μια μέρα που ήταν ήρεμη και ήσυχη σε όλη τη γραμμή του μετώπου, όταν και η αναφορά της πολεμικής ενημέρωσης περιορίστηκε στην φράση: "Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο".

Επίλογος

Οι αρχαιολόγοι, όταν θέλουν να διαβάσουν πιο καθαρά παλιές επιγραφές, φθαρμένες, σε πέτρινες ή μαρμάρινες πλάκες, δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να τις φωτίζουν με ηλεκτρικό φακό λοξά. Τότε τα γράμματα εμφανίζονται πιο καθαρά. Κάτι παρόμοιο συνέβη και σε μένα όταν διάβασα αυτά τα ποιήματα. Ξαφνιάστηκα από μια παράπλευρη σκέψη ότι τα ποιήματα στο σύνολό τους δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα "TURRITOPSIS NUTRICULA" μια και μοναδική Αθάνατη Μέδουσα. Μια φλεγμονή αδένων , ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, η αποδόμηση οστών (απώλεια φωσφόρου ή αποτέφρωση) και η πνευματική αναγέννηση του ποιητή για να δει τον κόσμο "από την αρχή", σε οδηγεί προς ενιαία ποιητική δομή παρόμοια με αυτό που δομεί η φύση στην Αθάνατη Μέδουσα αλλιώς ένα "TURRITOPSIS NUTRICULA". Έτσι μια μέρα, ένα πουλί που ονομάζεται Φοίνικας ξαναγεννήθηκε από την στάχτη του. Δεν το πιστεύετε;..

Τότε κοιτάξτε το πνεύμα του ποιητή που ξαναγεννιέται κάθε μέρα.

Βέροια-Ελλάδα 3/2/2017

Σωτηράκ Καράντζα