Μάτση Χατζηλαζάρου, "Ετούτος είναι ο τόπος της ζωγραφικής"

[ΕΤΟΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΟΠΟΣ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ]

Ετούτος είναι ο τόπος της ζωγραφικής

ετούτος είναι ο τόπος της ποίησης

Τα δέντρα το χειμώνα είναι γυμνά από τα φύλλα τους, μ’ από κάθε κλαρί όλων των δέντρων στους μεγάλους δρόμους και στα σοκάκια (στους μικρούς) και στις πλατείες φυτρώνει μια ρεμβαστική

ποίηση χλωρή, αν και είναι τόσο κρύος ο χειμώνας

Τα σπίτια είναι μαυρισμένα απ’ όλες τις σκιές

Με κυνηγάει ο τόπος μου

Με κυνηγάει ο τόπος μου

εδώ

στην πόλη της ζωγραφικής

εδώ, που τον χειμώνα

από κάθε κλαρί δέντρου στη λεωφόρο, στα δρομάκια, στις πλατείες

φυτρώνει μια ποίηση λίγο ρεμβαστική

εδώ που οι πέτρες

είναι κλήματα

τα τσαμπιά τα είδα

Μα εμένα με κυνηγάει ο τόπος μου

εμένα που δεν ξέρω ν’ αγκαλιάσω

με κυνηγάει το παιδί

εκείνο που θα ’πρεπε να ’χα γεννήσει

αντί να κρύβουμαι ξεφεύγοντας μες σε τίποτε ράφια μαγαζιού, ή

        μες στον Proust και τις aubépines

ίσως να με κυνηγάνε μάλιστα δυο τρία παιδιά

εμένα με κυνηγάει ο Διόνυσος

και στην Ελλάδα μια φορά

λίγο έλειψε να με πιάσει, στη Βάρκιζα

μα ποτέ δεν μπόρεσα να σταθώ

να πω − να με εδώ θέλω να με πάρεις

τον γυμνό εαυτό μου

είμαι ένα ράφι γωνιακό

ό,τι και ν’ ακουμπήσεις απάνω μου

πέφτει

Άνοιξη Παρίσι

[Σημείωση: Το άτιτλο αυτό ποίημα, γραμμένο σε δύο σελίδες κόλλας αναφοράς, με χρονική και τοπική ένδειξη γραφής Άνοιξη Παρίσι, είναι το πρώτο χρονικά από τα ποιήματα που η Μάτση Χατζηλαζάρου έγραψε μετά την εγκατάστασή της στο Παρίσι και διασώζονται στο αρχείο της. Απηχεί σκέψεις και συναισθήματα που η Μάτση θέτει και στα πρώτα της γράμματα προς τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Το χειμωνιάτικο φυσικό τοπίο του Παρισιού, η ζωγραφική τέχνη, η σχέση της με τον τόπο καταγωγής της. Μάλιστα σε μια πρώτη εκδοχή, την οποία έχει σβήσει και διορθώσει, ο στίχος Με κυνηγάει ο τόπος μου ήταν Με κυνηγάει το Ρωμέικο. Στο ποίημα αυτό η Μάτση αναφέρεται και στην απουσία τεκνοποιίας την οποία αντιμετωπίζει ξεφεύγοντας και κρυβόμενη στην τέχνη. Η τραγική διαπίστωση των τελευταίων στίχων σχετίζεται με το σαράκι και τις απελπισίες για τις οποίες κάνει λόγο στα πρώτα της γράμματα: είμαι ένα ράφι γωνιακό / ό,τι και ν’ ακουμπήσεις απάνω μου / πέφτει.]

Από το βιβλίο «Μάτση Χατζηλαζάρου - Γράμματα από το Παρίσι στον Ανδρέα Εμπειρίκο - (1946-1947) - Και άλλα ανέκδοτα και πεζά της ίδιας περιόδου», Εισαγωγή, υπομνηματισμός, επιμέλεια: Χρήστος Δανιήλ. Εκδ. Άγρα 2013

(Το ποίημα και η σημείωση από το Παράρτημα ΙΙ του βιβλίου).