Νίκι Τζιοβάνι, "Τρία ποιήματα" (μετάφραση - επίμετρο: Σοφία Γιοβάνογλου)

Νίκι Τζιοβάνι (Nikki Giovanni): «Τρία ποιήματα»
Μετάφραση: Σοφία Γιοβάνογλου


Βιογραφία


Υπάρχει μια νυχτερίδα
Στη Χιλή με τ’ όνομα
Micronycteris giovanniae
Tη βάφτισε ο Δρ Ρόμπερτ Μπέικερ
Απ’ το όνομά μου. Την ανακάλυψε
Ενώ μελετούσε νυχτερίδες
Και σκέφτηκε πως τα μεγάλ’ αυτιά
Θύμιζαν ακριβώς εμένα
Μπορεί αν έγραφε η νυχτερίδα
Να ήταν
Μια Ποιήτρια

Υπάρχει μια πλακέτα
Στo Λίνκολν Χάιτς¹
Όπου πήγαινα
Σχολείο
Και μια πλακέτα
Στο Νόξβιλ
Απέναντι απ’ τον δρόμο
Όπου ζούσαν οι παππούδες μου

Και είμαι επιπλέον τυχερή
Που ’χω βραβεία κι ονειροπολήσεις
Ή μήπως είναι
Ονειροπολήσεις
Και Βραβεία
Και είμαι τυχερή που ’μαι ευτυχής
Με ό,τι κάνω
Και με τον τρόπο που το κάνω

Αυτό είναι λοιπόν
Το Βιογραφικό
Για το οποίο είμ’ εδώ
Κι αν υγρανθώ γι’ αυτό
Σε γη συναισθηματική
Έν’ αγριόχορτο
Θα βγει

Κάνε Με Βροχή

Άσε με να ’μαι ένα κομμάτι
Αυτής της αναγκαίας αλλαγής




Biography ²


There is a bat
In Chile named
Micronycteris giovanniae
Dr. Robert Baker named it
After me. He discovered it
While studying bats
And thought the big ears
Were just like me
Maybe if the bat wrote
She would be
A poet

There is a plaque
In Lincoln Heights
Where I went
To school
And a Plaque
In Knoxville
Across the street
Where my grandparents lived

I’m also lucky
To have awards and daydreams
Or is that
Daydreams
And Awards
And I’m lucky to be happy
At what I do
And how I do it

So that is this
Bio
I’m here
And if I mist
On emotional soil
A weed will
Grow

Make Me Rain

Let me be a part
Of this needed change


______________

1. Lincoln Heights: μια από τις παλαιότερες και τις πιο πυκνοκατοικημένες συνοικίες στο Λος Άντζελες (Καλιφόρνια).

2. Από το βιβλίο: Giovanni, Nikki (2020). Make Me Rain, New York, HarperCollins Publishers Inc. Διαθέσιμο στην Ιστοσελίδα: https://www.poetryfoundation.org/poems/161883/biography-65a930709ccc5

*   *   *

Ένα Ποίημα Για τη Φιλία


Δεν είμαστε εραστές
από τον έρωτα
που κάνουμε
αλλ’ απ’ τον έρωτα
που ζούμε

Δεν είμαστε φίλοι
για τα γέλια
που σκορπίζουμε
μα για τα δάκρυα
που συγκρατούμε

Δεν θέλω να ’μαι δίπλα σου
για όσες σκέψεις μοιραζόμαστε
μα για τις λέξεις που ποτέ μας δεν
χρειάζεται να πούμε

Ποτέ δεν θα σε πεθυμήσω
για ό,τι κάνουμε
αλλά γι’ αυτό που είμαστε
μαζί εμείς οι δύο




A Poem of Friendship ³


We are not lovers
because of the love
we make
but the love
we have

We are not friends
because of the laughs
we spend
but the tears
we save

I don’t want to be near you
for the thoughts we share
but the words we never have
to speak

I will never miss you
because of what we do
but what we are
together


______________

3. Από το βιβλίο: Giovanni, Nikki (2007). The collected poetry of Nikki Giovanni, 1968-1998, New York, HarperPerennial. Βλ. την ανάγνωση του ποιήματος, σε: Smithsonian Folkways Recordings (2015) Cotton Candy On A Rainy Day 1978. 30ή Μαΐου. Διαθέσιμο σε:

https://www.youtube.com/watch?v=GdTNNbCBmWE, όπου η ποιήτρια διαβάζει το ποίημα.

*   *   *

Ένα Ποίημα για τη Δολοφονία του Ρόμπερτ Φ. Κένεντι


Τα δέντρα δεν κόβονται ποτέ ... το καλοκαίρι ... Όχι όταν τα φρούτα ...
δεν έχουν βγει ακόμη ... Ποτέ πριν η υπόσχεση ... εκπληρωθεί …
Όχι όταν η δροσερή σκιά τους ... παρηγορεί ακόμη

Αν και υπάρχουνε εκείνοι ... που δεν φροντίζουν για τη φύση ... οι αδιάφοροι για την
οικολογία ... ανίδεοι για την ανάγκη ... που ... με τσεκούρι και πριόνι
ακονισμένο ... θα έκαναν ... με τις μπότες ... ένα βήμα μπρος βλάπτοντας ...

Όχι το δέντρο ... γιατί πέφτει ... Αλλά εκείνους που ... μες στην
κάψα του καλοκαιριού ... ή μες στο κρύο του χειμώνα ... θ’ αναλογίζονταν ... την
ομορφιά ...




A Poem on the Assassination of Robert F. Kennedy ⁴


Trees are never felled . . . in summer . . . Not when the fruit . . .
is yet to be borne . . . Never before the promise . . . is fulfilled . . .
Not when their cooling shade . . . has yet to comfort . . .

Yet there are those . . . unheeding of nature . . . indifferent to
ecology . . . ignorant of need . . . who . . . with ax and sharpened
saw . . . would . . . in boots . . . step forth damaging . . .

Not the tree . . . for it falls . . . But those who would . . . in
summer’s heat . . . or winter’s cold . . . contemplate . . . the
beauty . . .


______________

4. Από τη συλλογή «Those Who Ride the Night Winds» του 1983, όπως περιλαμβάνεται στο: Giovanni, Nikki (2003). The Collected Poems of Nikki Giovanni. New York, HarperCollins Publishers. Διαθέσιμο σε: https://www.poetryfoundation.org/poems/48231/a-poem-on-the-assassination-of-robert-f-kennedy

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Νίκι Τζιοβάνι (Nikki Giovanni, 7 Ιουνίου 1943 – 9 Δεκεμβρίου 2024): Διεθνώς αναγνωρισμένη αμερικανίδα ποιήτρια, που γεννήθηκε στο Νόξβιλ του Τενεσί και μεγάλωσε στο Σινσινάτι του Οχάιο.
 
Η Νίκι Τζιοβάνι με το έργο της ερεύνησε τη φυλή, το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την αφροαμερικανική οικογένεια. Με την πολιτική ποίησή της συνέβαλε ώστε η εμπειρία «της “μαύρης” συνείδησης» να διαπεράσει την τέχνη και να ανυψωθεί μέσα απ’ αυτή. Υπερασπίστηκε την αναγνώριση του δικαιώματος της ψήφου διεθνώς, όπως και το δικαίωμα της ψήφου των κρατουμένων.
 
Στα σημαντικά ποιητικά της βιβλία συγκαταλέγονται τα «Black Judgment» (1968) και «They Who Ride the Night Winds» (1983), τα οποία είναι επηρεασμένα από τη συμμετοχή της στα Κινήματα των «Black Arts» και «Black Power» της δεκαετίας του 1960 και αρχών του 1970. Έγραψε, ακόμη, ποιήματα για παιδιά, που τα περιέλαβε στις συλλογές της: «Spin a Soft Black Song» (1971), «Ego-Tripping» (1973) και «The Sun Is So Quiet» (1996). Στο μετέπειτα έργο της ανήκουν τα: «Love Poems» (1997) και «Bicycles» (2009), καθώς και βιβλία ποίησης και πρόζας, όπως τα «Chasing Utopia» (2013) και «Make Me Rain» (2020).
 
Έλαβε πολλά βραβεία, το βραβείο ποίησης Ruth Lilly, το βραβείο Rosa L. Parks Woman of Courage, το American Book Award, το Langston Hughes Award, το Βραβείο Τεχνών του Κυβερνήτη της Virginia, κ.ά. Επίσης, το 2004, με το άλμπουμ ηχογραφημένης ποίησής της, «The Nikki Giovanni Poetry Collection», ήταν φιναλίστ για τα βραβεία Grammy. Το 2007 ο επιστήμονας Dr. Robert Baker, λάτρης του έργου της, ονόμασε ένα είδος νυχτερίδας που ανακάλυψε στη Νότια Αμερική από το επίθετό της (“… giovanniae”) και η ποιήτρια απάντησε με το ποίημα «Βιογραφία», που μεταφράζεται πιο πάνω, το 2020.
 
Δίδαξε σε πολλά πανεπιστήμια και υπηρέτησε ως Διακεκριμένη Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Virginia Tech, όπου το 2007 έλαβε χώρα μια μαζική δολοφονία 32 ανθρώπων. Δράστης ήταν ένας πρώην φοιτητής της, για τον οποίο είχε η ίδια προειδοποιήσει τις πανεπιστημιακές αρχές ήδη από το 2005, ζητώντας να αποβληθεί από την τάξη της, πράγμα που έγινε. Στη μνήμη των θυμάτων τής πολλαπλής αυτής δολοφονίας ανέγνωσε ένα ποίημα που έγραψε ειδικά για τον σκοπό αυτόν. Πέθανε στις 9 Δεκεμβρίου 2024 στα 81 της χρόνια.⁵
 
 
______________

5. Για περισσότερα στοιχεία, βλ. Britannica (2024). Nikki Giovanni. American Poet. Διαθέσιμο στην Ιστοσελίδα: https://www.britannica.com/art/African-American-literature/The-rise-of-the-New-Negro. Και Poetry Foundation (2024). Nikki Giovanni. Διαθέσιμο στην Ιστοσελίδα:

https://www.poetryfoundation.org/poets/nikki-giovanni

Πηγή για την επάνω φωτογραφία:

https://en.wikipedia.org/wiki/Nikki_Giovanni#/media/File:Niki-giovanni.jpg

Πηγή για τη δεύτερη εικόνα:

https://www.nytimes.com/