«Επτά χαϊκού για το φεγγάρι», Απόδοση από την Αγγλική: Σοφία Γιοβάνογλου

Hiroshi Yoshida, Kumoi Cherry Trees, 1926

«Επτά χαϊκού για το φεγγάρι»
Απόδοση από την Αγγλική: Σοφία Γιοβάνογλου

1.

Φέγγοντας στ’ άνθη,

θαμπώνει πίσ’ απ’ τ’ άνθη—

η πανσέληνος

(Μίουρα Τσιόρα)

Ohara Koson, Blossoming Plum Blossoms on a Branch Under at Full Moon, 1900-1936

2.

Ό,τι κι αν φορούν

φαντάζουνε όμορφοι

στο φεγγαρόφως

(Τσιγιό-τζο)

Utagawa Hiroshige or Ando Hiroshige, Night View of Saruwaka-machi,
No. 90 from One Hundred Famous Views of Edo, 1856

3.

Η νυχτερίδα

ζώνοντας το φεγγάρι

δεν τ’ αφήνει

(Κάτο Κιοτάι)

Takahashi Bihō, Bat and Moon, c. 1928–1930

4.

Δαμασκηνάνθια—

«Να, αυτό εδώ κλέψε!»

δείχν’ η σελήνη

 

(Κομπαγιασί Ίσα)

Yoshitoshi, 100 Aspects of the moon, The Yugao chapter from The Tale of Genji, No. 29

5.

Λευκές καμέλιες—

ακούς μόνο πώς πέφτουν

στο σεληνόφως

(Τακακούβα Ράνκο)

Koichi Okada, moonlight on tamagawa

6. 

Η πανσέληνος

τούμπες κάνει στο νερό

και ξεμακραίνει

 

(Σάνο Ριότα)

Koho Shoda, the wedding rocks, 1910

7.

Κυνηγημένη,

στο φεγγάρι κρύβεται—

η κωλοφωτιά

 

(Σάνο Ριότα)

Yoshitoshi, 100 Aspects of the Moon, No. 11

II. Τα χαϊκού στην Αγγλική


1.
Highlighting the blossoms,
clouded by blossoms—
the moon


2.
Whatever they wear
they become beautiful
moon-viewing


3.
The bat
circling the moon
would not leave it


4.
Plum blossoms—
“Steal this one here!”
points the moon


5.
White camellias—
only the sound of their falling
moonlit night


6.
The moon in the water
turns somersaults
and flows away


7.
Pursued,
it hides in the moon—
the firefly





ΙΙΙ. Σύντομα βιογραφικά ποιητών/ποιητριών

1.
Miura Chora (Μίουρα Τσιόρα, 1729–1780): Γεννήθηκε στη Σίμα (στη σημερινή επαρχία Μίε) της Ιαπωνίας, αλλά έζησε στο Ίσε. Ήταν πετυχημένος δάσκαλος των χαϊκού και είχε πολλούς μαθητές, τον ακολουθούσε, όμως, η φήμη του ανεύθυνου και του σπάταλου. Συναναστράφηκε ποιητές, όπως ο Γιόσα Μπουσόν (1716 – 1783), και ηγήθηκε του κινήματος αναβίωσης της ποίησής του κατά τον 18ο αι.

2.
Chiyo-Jo (Τσιγιό-τζο, 1703–1775): Ποιήτρια και ζωγράφος που έζησε στην πόλη Χακουσάν της Ιαπωνίας. Άρχισε να γράφει χαϊκού σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών, ενώ, αργότερα, μαθήτευσε δίπλα στον Καγκάμι Σίκο (1665 – 1731), μαθητή του Ματσούο Μπασό (1644 – 1694). Ξεχώρισε για τη βαθιά της αγάπη προς τον φυσικό κόσμο και γνώρισε μεγάλη επιτυχία χάρη στην αμεσότητα της έκφρασής της και τη μαεστρία της στη χρήση της γλώσσας.

3.
Katō Kyōtai (Κάτο Κιοτάι, 1732–1792): Γεννημένος στη Ναγκόγια της Ιαπωνίας, προσπάθησε να ανεβάσει το επίπεδο των χαϊκού από τη χυδαιότητα της γραφής τους στις μέρες του στην ανωτερότητα της γραφής του Ματσούο Μπασό (1644 – 1694). Στη συνέχεια, ακολούθησε τον τρόπο του Γιόσα Μπουσόν (1716 – 1783), συνδυάζοντας τη δύναμη της εικονοποιίας με την επιμελή παρατήρηση τόσο του φυσικού κόσμου όσο και των ανθρώπινων συναισθημάτων και αντιδράσεων.

4.
Kobayashi Issa (Κομπαγιασί Ίσα, 1763–1827): Γεννήθηκε στην Κασιβαμπάρα της Ιαπωνίας και, όταν έγινε 14 ετών, εγκατέλειψε το σπίτι του πατέρα του, λόγω διαφωνιών με τη μητριά του, για να πάει να διδαχθεί την τέχνη του χαϊκού στο Έντο (σημερινό Τόκιο). Η ζωή του σημαδεύτηκε από απανωτές τραγωδίες. Θεωρήθηκε ο πιο συμπονετικός από όλους τους δασκάλους των χαϊκού· τον χαρακτήριζε μια ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στα παιδιά και τους απλούς ανθρώπους.

5.
Takakuwa Rankō (Τακακούβα Ράνκο, 1726–1798): Γεννήθηκε στην πόλη Καναζάβα (Kanazawa) και κατόπιν μετακόμισε στο Κιότο, όπου άσκησε την ιατρική. Προώθησε το στυλ του Ματσούο Μπασό (1644 – 1694) στη σύνθεση των χαϊκού, συλλέγοντας τα γραπτά του τελευταίου, τα δικά του, όμως, ποιήματα θεωρήθηκαν ότι υστερούσαν σε αυθεντικότητα σύλληψης.

6-7.
Sano Ryōta (Σάνο Ριότα, 1890–1954): Γεννήθηκε στην Επαρχία Νιιγκάτα της Ιαπωνίας και εισήγαγε νέους τρόπους έκφρασης για τη φύση.





IV. Υποσημειώσεις

Υποσ. 1: Όλοι οι παραπάνω ποιητές/ποιήτριες εντάσσονται στην Περίοδο Έντο ή Τοκουγκάγουα της Ιαπωνικής Λογοτεχνίας (1603 - 1868) και μόνο ο τελευταίος (Σάνο Ριότα) στην Περίοδο Τόκιο (1868 - σήμερα).

Υποσ. 2: Για τα μεταφρασμένα πιο πάνω χαϊκού από τη Ιαπωνική στην Αγγλική γλώσσα, όπως και για το μεγαλύτερο μέρος των σύντομων βιογραφικών των Ιαπώνων ποιητών/ποιητριών, βλ. Addiss, St./ Yamamoto, F./Yamamoto, A. (Επιμ. 2009). Haiku: an anthology of Japanese poems, SHAMBHALA PUBLICATIONS, INC.

V. Πηγές για τις εικόνες:

Επάνω εικόνα: https://www.scholten-japanese-art.com/kacho_fugetsu_19.php
1: https://artvee.com/dl/plum-blossom-and-full-moon/
2: https://www.brooklynmuseum.org/objects/121704
3: https://collections.artsmia.org/art/91665/bat-and-moon-takahashi-biho
4: https://en.wikipedia.org/wiki/One_Hundred_Aspects_of_the_Moon
5: http://www.ukiyoe-gallery.com/detail-b294.htm
6: https://archive.org/details/28550g1/28550g1.jpg
7: https://en.wikipedia.org/wiki/One_Hundred_Aspects_of_the_Moon