Αλέξανδρος Ζαφειρόπουλος, "Παιδικό"

Παιδικό

                                 Στον μικρό Χρήστο


Το μεγάλο κτίριο
με τα πολλά παράθυρα
όσο νυχτώνει φοβάμαι, μαμά
μα εγώ φυλαχτό θα του φτιάξω
να ανεβούμε τη μαρμάρινη σκάλα
και να μπούμε με το δεξί, μαμά
και να ’σαι πάντα δίπλα μου
και να το καλοπιάσεις το κακό, μαμά
και να του πεις γρήγορα να φύγει
και να βγάλουμε τα καλώδια, μαμά
και να κατεβούμε μαζί στον κήπο
και να κυλήσει γρήγορα ο χρόνος, μαμά
και με ξύλινο αλογάκι να γυρίσουμε σπίτι
και πόσες μέρες πέρασαν, μαμά
και ο καιρός εδώ μέσα ψυχραίνει
εδώ και τώρα πρέπει
με κομμάτια ζωής κομμένης
πανωφόρι να ράψω
για τις μέρες που έρχονται
στα ζεστά να παρηγοριέσαι φως μου



                                              Αλέξανδρος Ζαφειρόπουλος



Πρώτη δημοσίευση

Στην εικόνα: Estelle de Barescut, "Portrait of a Child with a Toy Horse" (1843).

Πηγή για την εικόνα: Wikimedia Commons.

Ελένη Σιγαλού, "Εκπνοές νερού"

ΑΣΒΕΣΤΗΣ


Αφού το φως σαν τον ασβέστη καίει
λευκή πληγή στο βλέμμα και στα χέρια
στον κήπο της Γεσθημανής μαχαίρια
κόβουν της πέτρας τον ανθό και ρέει

ασήμι αίμα μιας ελιάς που γέρνει
στη ρίζα να θρηνήσει τη ρωγμή της.
Έλαιο ακριβό η πληρωμή της,
Η άρνηση τα βήματά της σέρνει

στον Μυστικό σου Δείπνο προδοσία.
Η τελευταία προσευχή ματώνει.
Πώς τρέμει ρήματι κ’ η απουσία

το απαρηγόρητο πως ξημερώνει
άκου −με της καρδιάς την ανταρσία−
να κελαηδάς αθέατο αηδόνι





ΑΠΟΔΕΙΠΝΑ ΒΕΛΗ

                                          Στον Κώστα Θ. Ριζάκη


Άκοπη πίκρα ακροβολίζεται μονάχη
ακροβατεί στης ερημιάς το μετερίζι
χρυσάφι κοίτασμα το χώμα σού χαρίζει
μες στης χαράδρας τις πτυχές η κάθε μάχη.

Πάνω στου απόδειπνου την πέτρα όπου πυκνώνει
μέσα στο μούχρωμα και τρώσει τη μορφή σου
ό,τι σού λείπεται θα γίνει η πληρωμή σου
μαύρο τσαλάκωμα στης νύχτας το σεντόνι.

Ικέτη δέηση ανίερη ξενίζεις
άμεμπτος άμπωτις συχνά ο λογισμός σου
νερά τραβιούνται αχνοφέγγει ο γκρεμός σου
ξέρες κρυμμένες στο ταξίδι σου ξορκίζεις.

Φαρέτρα μνήμης συναξάρι της γενιάς σου
άφευκτα βέλη συλλαβίζει η λαλιά σου





ΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ


Εξορισμένο το κορμί από την γη σου
σκέφτεται τόπους μακρινούς να σεργιανίζεις
αλήτης ήλιος νά: στεγνώνει την πληγή σου
κι εσύ με θάλασσα να την ξαναγεμίζεις.

Τις νύχτες άγρια σιωπή θα ημερεύεις
απαρηγόρητος ο άνεμος να πνέει
στις μέρες άγουρο χρυσάφι θα γυρεύεις
να το φοράς πάνω στο δέρμα να σε καίει.

Σε μονοπάτια θα λαξεύεις τον γκρεμό σου
θα σκάβεις βράχους με το βλέμμα όλο λάβρα
θ’ αργοπορείς. Να μη ζυγώνει ο γυρισμός σου.
Και τα πανιά λησμονημένα πάλι μαύρα.

Σπάζει το τζάμι η βροχή και σε γραπώνει.
Στο κύμα ρίχνεσαι. Αντίκρυ ξημερώνει





ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ


Με σκεπασμένο πρόσωπο πάνε στον άλλο κόσμο
τα ήθη αυτά πανάρχαια κανένας δεν τ’ αλλάζει
ο νιος νεκρός μη φορτωθεί με φως που δεν του μοιάζει
και του ξεφύγουν μυστικά στον σκοτεινό του δρόμο.

Το τελευταίο σου φιλί μέσα στη μνήμη χάσμα
βαθύτερο του χώματος που τώρα σε σκεπάζει
κι αν χρόνος ένα τέχνασμα των ζωντανών φαντάζει
φοράω σάρκινη σκευή το τωρινό σου φάσμα.

Μια προσευχή από πηλό μια θάλασσα ερέβη
ένα τρικύμισμα του νου έξω από τη συνήθεια
στη συνοικία των θεών δεν μένει η αλήθεια
μα στα κλεισμένα βλέφαρα τ’ ανείπωτα σμιλεύει.

Σ’ άλλον Ιούλιο ίλιγγο όταν ξαναβρεθούμε
Στο φως που αξιωθήκαμε θα ξαναβαπτιστούμε





ΣΤΟ ΚΑΦΕ


Κάθεσαι στην απέναντι γωνιά
και κάπου-κάπου με κοιτάς. Στα τζάμια
πέφτει βροχή. Θολά κυλούν ποτάμια
ομπρέλες προσπερνούν τη μοναξιά.

Στον τοίχο πίσω σου παγκόσμιος χάρτης
με όλα τα ταξίδια του ανοιχτά
να φεύγαμε για κάπου μακριά
μέχρι να έβγαινε κι αυτός ο Μάρτης.

Jazz και espresso και αχνίζουν χνώτα
ωραίος ο ρυθμός της μουσικής.
Να στρίβαμε ν’ αλλάζαμε τη ρότα

πρόσω στο καλοκαίρι της ζωής!
Κουμπώνεις το παλτό σου. Πας στην πόρτα.
Όνειρα ράκη κάποιας Κυριακής





Από τη συλλογή «Εκπνοές νερού», εκδ. Κουκκίδα 2022.

Περιοδικό Σταφυλή, 3ο τεύχος, Δεκέμβριος 2022

 

ΣΤΑΦΥΛΗ

ΜΕΘΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΗ ΣΚΗΝΗ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ

ΤΕΥΧΟΣ 3

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2022

Σελίδες για τον Γιώργη Παυλόπουλο και τον Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη

ΕΚΔΟΣΗ:
Εκδόσεις Κουκκίδα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:
Διώνη Δημητριάδου
Κώστας Θ. Ριζάκης

ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΚΔΟΣΗΣ:
Γιώργος Γώτης
Δημήτρης Κόκορης
Δήμητρα Μήττα
Μιχ. Γ. Μπακογιάννης
Συμεών Γρ. Σταμπουλού

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΥΛΗΣ:
Γιώργος Δελιόπουλος
Ευσταθία Δήμου

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Μαρίζα Γαλάνη, Αναστασία Γκίτση, Έφη Ζερβού, Βέρα Κονιδάρη,

Άννα Κουστινούδη, Ειρήνη Μαργαρίτη, ΛίλιαΤσούβα

ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Φωτεινή Χαμιδιελή

ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΤΕΥΧΟΥΣ: Βασίλης Βαφειάδης, Θανάσης Καραμήτας,

Νικόλαος Κυριάκου και Γιάννης Μαβίδης

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Εύη Κώτσου


Στο τρίτο τεύχος της η Σταφυλή αφιερώνει σελίδες στον ποιητή Γιώργη Παυλόπουλο και στον πεζογράφο Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη. Όπως πάντα φιλοξενείται σύγχρονος ποιητικός και πεζός λόγος, δοκιμιακή, κριτική σκέψη, γόνιμος διάλογος με δημιουργούς μέσα από συνεντεύξεις, μεταφράσεις επιλεγμένων κειμένων από την παγκόσμια λογοτεχνία, και τέλος σ’ αυτό το τεύχος η συνεργασία τεσσάρων εικαστικών καλλιτεχνών. Κατά τον Μαγιακόφσκι η Τέχνη δεν ήταν καθρέφτης για να δούμε μέσα του την αποτύπωση του κόσμου αλλά ένα σφυρί για να του δώσουμε σχήμα. Ευθύνη μεγάλη, χρέος αλλιώς των δημιουργών, που μεγεθύνεται μέσα σε δύσκολες καταστάσεις, όπως οι σημερινές. Η Σταφυλή ανοίγει το τοπίο, διευρύνει τη θεματική της, επικοινωνεί με την εποχή, όχι απλώς για να την αποτυπώσει, αλλά για να συντελέσει σ’ αυτό το αργό μα σταθερό σφυροκόπημα του υπάρχοντος σκηνικού. Οι συνεργάτες του τεύχους αυτού έχουν δώσει τον καλύτερο εαυτό τους, με το δικό του σφυράκι ο καθένας. Και είμαστε αισιόδοξοι, γιατί δεν μπορεί, «κάπου θα βγάζει τούτος ο δρόμος», όπως έγραψε και ο τιμώμενος σ’ αυτό το τεύχος ποιητής Γιώργης Παυλόπουλος.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΣΤΑΦΥΛΗΣ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ
Η ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΘΗ

ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΗ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟ
ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Ο ποιητικός πυρήνας και η διαρκής κίνηση – Σκέψεις

      προλογικές του αφιερώματος για τον Γιώργη Παυλόπουλο
ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΩΤΗΣ: Στον μέλλοντα αιώνα λίγος άμμος
ΜΙΧΑΛΗΣ Γ. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ: Η ποιητική του Γιώργη Παυλόπουλου μέσα από το

      καλειδοσκόπιο του έρωτα
ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΑΡΑΚΗΣ: Ακούγοντας τη στάχτη
ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΑΜΠΟΓΛΗΣ: Τόπος ελπίδας
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Ο Γιώργης Παυλόπουλος στο κατώγι της μνήμης
ΦΩΤΕΙΝΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ: Μια παγόδα στον Πύργο – Αναπνέοντας τα χαϊκού του

      Γιώργη Παυλόπουλου
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΣΠΥΡΕΛΗ: «Της γύφτισσας»

ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΧΑΤΖΗΜΩΥΣΙΑΔΗ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΜΩΥΣΙΑΔΗΣ: Το αμάρτημα της μητρός του πατρός μου
ΑΓΝΗ Γ. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ: Η ζωή υπό το πρίσμα του θανάτου – Η αμφίσημη εκδοχή της

      τεχνικής της αφηγηματικής ανασύνθεσης στα Έξοδα νοσηλείας του

      Π. Χατζημωυσιάδη
ΝΙΚΟΣ ΠΡΟΣΚΕΦΑΛΑΣ: Κοινωνικός προβληματισμός και υπαρξιακές δονήσεις στη

      γραφή του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ: Έμφυλ(ι)ες αναπαραστάσεις στο Χιόνι των Αγράφων
ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Τα όρια του πνιγμού και τα τρία επίπεδα μιας ναυαγοσωστικής

      γραφής
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ: Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης – Η οπτική της ενσυναίσθησης
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΪΤΑΤΖΗ-ΧΟΥΛΙΟΥΜΗ: Ενσωματώνοντας στο ιστορικό και στο πολιτικό

      θέμα το υπαρξιακό και το ερωτικό βάθος
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Χ. ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ: Το χιόνι των Αγράφων και η τεκμηριωτική

      μυθοπλασία

ΔΟΚΙΜΙΟ
ΜΑΡΙΖΑ ΓΑΛΑΝΗ: Η μουσική υπόκρουση στη σιωπή των λέξεων – Ερίκ Εμανουέλ Σμιτ
ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Πτυχές και αποχρώσεις του νεοελληνικού αισθητισμού – Η

      περίπτωση του Νικόλαου Επισκοπόπουλου
ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Όψεις της ποίησης του Ρώμου Φιλύρα – Τα ποιήματα χαρακτήρων

      ως ένδειξη της οικείωσης του ποιητή στο θέατρο

ΠΟΙΗΣΗ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΚΙΤΣΗ: 5 ποιήματα από τη σύνθεση «Memento viver» με αφορμή

      τα ποιήματα του Friedrich Rückert «Kindertotenlieder»
ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Ασκήσεις αντοχής εν ισορροπία
ΜΑΡΙΑ ΔΑΛΑΜΗΤΡΟΥ: Δύο ποιήματα
ΚΩΣΤΑΣ Θ. ΡΙΖΑΚΗΣ: Στα χρατς χρεώνεις ευλογία
ΑΣΗΜΙΝΑ ΛΑΜΠΡΑΚΟΥ: Χειμερινό στέγαστρο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
ΦΟΙΒΟΣ Ι. ΠΙΟΜΠΙΝΟΣ: Μαργκερίτ Ντυράς «Το τρένο του Μπορντώ»
ΕΦΗ ΖΕΡΒΟΥ: Τζιοβάννι Πάσκολι – Τέσσερα ποιήματα
ΑΝΝΑ ΚΟΥΣΤΙΝΟΥΔΗ: Beborah Ager – Τρία ποιήματα
ΒΕΡΑ ΚΟΝΙΔΑΡΗ: Sherod Santos – Τρία ποιήματα
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝΔΗΣ: Ruxandra Cesereanu – Δύο ποιήματα

ΠΕΖΟ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΙΓΓΑΣ: Οδυσσέας και…
ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΗΤΤΑ: Η κυρία Αθηνά
ΛΙΛΙΑ ΤΣΟΥΒΑ: Τα πνεύματα στον κήπο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Με τον ποιήτρια Φιλία Κανελλοπούλου συνομιλεί η Ειρήνη Μαργαρίτη

ΣΤΟ ΠΑΤΗΤΗΡΙ
ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Η ιαματική αιχμηρότητα των λέξεων –

      Κωνσταντίνος Χ. Λουκόπουλος, Γενόσημα, Εκδόσεις ΑΩ, 2021

ΚΛΗΣΕΙΣ ΕΝ ΣΤΙΧΩ - ΕΚΤΑΚΤΕΣ
ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Ένας καθόλα ποιητής, καθόλου στρατιώτης

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ
ΦΩΤΕΙΝΗ ΧΑΜΙΔΙΕΛΗ: Τέσσερις ζωγράφοι – Η εικαστική σύλληψη του χώρου



Εκδόσεις Κουκκίδα
Θεμιστοκλέους 37 106 77 Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 3802644
e-mail: koukkida.edit@yahoo.gr
Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο Θεμιστοκλέους 37
106 83 Αθήνα
Τηλ: 210 3802644

William Carlos Williams, "Ποιήματα" (μετάφραση - επίμετρο: Μαρίκα Συμεωνίδου)

WILLOW POEM


It is a willow when summer is over,
a willow by the river
from which no leaf has fallen nor
bitten by the sun
turned orange or crimson.
The leaves cling and grow paler,
swing and grow paler
over the swirling waters of the river
as if loth to let go,
they are so cool, so drunk with
the swirl of the wind and of the river −
oblivious to winter,
the last to let go and fall
into the water and on the ground.




ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΗΣ ΙΤΙΑΣ


Είναι μια ιτιά όταν τελειώνει το καλοκαίρι,
Μια ιτιά δίπλα στον ποταμό
Από την οποία δεν έχει πέσει κανένα φύλλο ούτε
δαγκώθηκε από τον ήλιο
ούτε έγινε πορτοκαλί ή πορφυρή.
Τα φύλλα προσκολλώνται και μεγαλώνουν πιο απαλά,
Ταλαντεύονται και μεγαλώνουν
Πάνω από τα στροβιλώδη νερά του ποταμού
απρόθυμά να πάνε,
Είναι τόσο δροσερά, τόσο μεθυσμένα με
το  στροβιλισμό του ανέμου και του ποταμού −
Αγνοώντας το χειμώνα,
Το τελευταίο να φύγει και να πέσει
Στο νερό και στο έδαφος.

*  *  *

HEEL & TOE TO THE END


Gagarin says, in ecstasy,
he could have
gone on forever

he floated
at and sang
and when he emerged from that

one hundred eight minutes off
the surface of
the earth he was smiling.

Then he returned
to take his place
among the rest of us

from all that division and
subtraction a measure
toe and heel

heel and toe he felt
as if he had
been dancing




ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ


Ο Gagarin λέει, σε έκσταση,
Θα μπορούσε να έχει
Πάει για πάντα

επέπλεε
Και τραγουδούσε
Και όταν προέκυψε απ’ αυτό

Εκατό οκτώ λεπτά μακριά
Η επιφάνεια
Της γης  χαμογελούσε.

Τότε επέστρεψε
Να πάρει τη θέση του
Ανάμεσα στους υπόλοιπους

Από όλη αυτή τη διαίρεση και
Αφαίρεση ενός μέτρου
Δάχτυλο και φτέρνα

Φτέρνα και δάχτυλο αισθάνθηκε
Σαν να είχε βρεθεί
Σε χορό.

*  *  *

JANUARY


Again I reply to the triple winds
running chromatic fifths of derision
outside my window:
Play louder.
You will not succeed. I am
bound more to my sentences
the more you batter at me
to follow you.
And the wind,
as before, fingers perfectly
its derisive music.




ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ


Και πάλι απαντώ στους τριπλούς ανέμους
Τρέχοντας χρωματικά πέμπτα της ειρωνείας
Έξω από το παράθυρο μου:
Παίξτε πιο δυνατά.
Δεν θα πετύχετε. Εγώ είμαι
Δεσμεύτηκα περισσότερο από τις ποινές μου
Όσο περισσότερο χτυπάς εμένα
σε ακολουθώ.
Και ο άνεμος,
Όπως και πριν, τα δάκτυλα τέλεια
Την απολαυστική μουσική του.

*  *  *

THE DARK DAY


A three-day-long rain from the east−
an terminable talking, talking
of no consequence− patter, patter, patter.
Hand in hand little winds
blow the thin streams aslant.
Warm. Distance cut off. Seclusion.
A few passers-by, drawn in upon themselves,
hurry from one place to another.
Winds of the white poppy! there is no escape!−
An interminable talking, talking,
talking . . .it has happened before.
Backward, backward, backward.




ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΜΕΡΑ

Μια βροχή τριών ημερών από την ανατολή –
μια έγγραφη σύσταση που μιλάει, μιλάει
για καμία συνέπεια – ψίθυροι, ψίθυροι,  ψίθυροι
Χέρι-χέρι οι μικροί άνεμοι
φυσούν τα λεπτά ρέματα.
Ζέστη. Απόσταση αποκοπής. Απομόνωση.
Μερικοί περαστικοί, οι οποίοι τραβούν τον εαυτό τους,
βιάζονται από το ένα μέρος στο άλλο.
Άνεμοι της λευκής παπαρούνας! Δεν υπάρχει διαφυγή!
Μια ατελείωτη ομιλία, ομιλία,
Μιλώντας. . . έχει συμβεί πριν.
Πίσω, προς τα πίσω, προς τα πίσω.

*  *  *

ARIVAL


And yet one arrives somehow,
finds himself loosening the hooks of
her dress
in a strange bedroom−
feels the autumn
dropping its silk and linen leaves
about her ankles.
The tawdry veined body emerges
twisted upon itself
like a winter wind . . . !




ΑΦΙΞΗ


Και κάπως έτσι φτάνει κάποιος
βρίσκοντας τον εαυτό του να χαλαρώνει τα κουμπιά από
το φόρεμά της
σ’ ένα παράξενο υπνοδωμάτιο−
νιώθει το φθινόπωρο
να ρίχνει τα μεταξένια και τα λινά του φύλλα
στους αστραγάλους της.
Το τόσο νευρώδες σώμα ξεπροβάλλει
στη δίνη του
Σαν χειμωνιάτικος άνεμος. . . !

*  *  *

THE SHADOW


Soft as the bed in the earth
Where a stone has lain−
So soft, so smooth and so cool,
Spring closes me in
With her arms and her hands.
Rich as the smell
Of new earth on a stone,
That has lain, breathing
The damp through its pores−
Spring closes me in
With her blossomy hair
Brings dark to my eyes.




Η ΣΚΙΑ


Απαλή σαν στρώμα γης
όπου μια πέτρα ξάπλωσε
τόσο εύπλαστη, τόσο βελούδινη και τόσο ήρεμη,
η άνοιξη με κλείνει μέσα
στην αγκαλιά της και το χάδι της.
Πλούσια σαν το άρωμα
μιας νέας γης σε μια πέτρα
που έχει πλαγιάσει κι ανασαίνει
η υγρασία μέσα από τους πόρους της.
Η άνοιξη με κλείνει μέσα
στα ανθισμένα μαλλιά της,
Φέρνει σκοτάδι στα μάτια μου.

*  *  *

FLOWERS BY THE SEA


When over the flowery, sharp pasture's
edge, unseen, the salt ocean

lifts its form- chicory and daisies
tied, released, seem hardly flowers alone

but color and the movement-or the shape
perhaps-of restlessness, whereas

the sea is circled and sways
peacefully upon its plantlike stem




ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ


Πάνω από τα λουλούδια, τα αιχμηρά χορτάρια
Άκρη, αόρατη, ο αλμυρός ωκεανός

Ανυψώνει το σχήμα του-ραδίκι και μαργαρίτες
Δεμένα, απελευθερώνονται, μοιάζουν σχεδόν λουλούδια  και μόνο

Αλλά χρώμα και  κίνηση − ή το σχήμα
Ίσως − της ανησυχίας, ενώ

η θάλασσα κυκλώνει και σαρώνει
ειρηνικά πάνω στο πόδι του φυτού του.

Μετάφραση: Μαρίκα Συμεωνίδου

Επίμετρο

Ο Γουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμς (William Carlos Williams) ήταν Αμερικάνος συγγραφέας, ποιητής και γιατρός (με ειδίκευση στην παιδιατρική). Γεννήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1883 στο New Jercey και έγινε γνωστός στο ευρύ ελληνικό κοινό από την ταινία "Paterson" (2016) του Jim Jarmusch. Ο Γουίλιαμς ήταν μοντερνιστής, ο πατέρας θα έλεγα του μοντερνισμού, επηρεάζοντας πολλούς ποιητές της Γενιάς των Μπητ και κυρίως τον Άλλεν Γκίνσμπεργκ, αν και ο ίδιος o Γουίλιαμς έλκυε επιρροές από τον Ουώλτ Ουίτμαν αλλά και από τον Άγγλο ρομαντικό ποιητή Τζον Κήτς.
    Το 1926 τιμήθηκε με το Βραβείο Dial για το ποίημα του "Paterson" και χρόνια μετά με το Εθνικό Βραβείο Ποίησης για τον Τρίτο τόμο των ποιημάτων του "Paterson" και τη συλλογή "Selected poems".
    Ο Γουίλιαμς ήταν ανθρωπιστής ποιητής που έγραφε για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων και κυρίως για τις αδύναμες ομάδες της εποχής (εργαζόμενες γυναίκες, ομοφυλόφιλους, Ινδιάνους κ.ά.). Ο τρόπος του, να γράφει χωρίς κανόνες και ποιητικά όρια αλλά με ιδιωματισμούς που σε δυσκολεύουν όμως ταυτόχρονα ξεκλειδώνουν πολλές ερμηνείες, είναι παράξενα γοητευτικός. Τα θέματα των ποιημάτων του, τα οποία ήταν εμπνευσμένα όχι μόνο από την καθημερινή ζωή των Αμερικανών αλλά και τη φύση και τα ζώα, φανερώνουν την ευαισθησία του ποιητή και την προφητική του ικανότητα για όλα εκείνα που χρειάζεται να προστατέψουμε, εμείς που θα τύχαινε να τον αγαπήσουμε.
    Ο Γουίλιαμς απέσπασε πολλά βραβεία και τιμές, όμως νιώθω πως αυτό που τον ενδιέφερε περισσότερο ήταν ο άνθρωπος, καθώς ασκούσε το επάγγελμα του γιατρού, αρκετές φορές αμισθί. Ήταν επίσης λογοτέχνης που στην Αμερική συναναστρεφόταν τους κύκλους της αβάν-γκαρντ και των ντανταϊστών, και στον φιλικό κύκλο του στην Ευρώπη υπήρχαν ονόματα όπως του Τζέημς Τζόυς και της Γερτρούδης Στάιν. Θα έλεγα ότι ο Γουίλιαμς ήταν ένας σοσιαλιστής που έγραφε επηρεασμένος από πίνακες του Φλαμανδού Brueghel αν και αγαπημένος του ζωγράφος ήταν ο Κλοντ Μονέ. Έχω την αίσθηση ότι ο Γουίλιαμς έγραφε χωρίς να γνωρίζει ότι τα ποιήματά του θα γίνουν "οι πίνακες" που θα επηρέαζαν άλλους ποιητές, όπως τον Στηβ Ράιχ ο οποίος στην καντάτα του "The Desert Music", επέλεξε αποσπάσματα από το ποίημα "The Orchestra" του Γουίλιαμς αποτυπώνοντας έναν προβληματισμό για τον κόσμο μετά την ρίψη των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Από μία διαφορετική οπτική θα μπορούσε κάποιος να πει ότι όλοι οι νεότεροι ποιητές που γράφουμε και μεταφράζουμε, ο καθένας με την δική του σύλληψη, δεν είμαστε τίποτε άλλο από τα σκαλοπάτια που θα βγάλουν έναν νέο Γουίλιαμς.
    Πέθανε στις 4 Μαρτίου το 1963 στον ύπνο του −όμορφος θάνατος για όμορφους ανθρώπους, κι όπως θα έλεγε κι εκείνος:
 
"against a sure winter
  the wise trees
  stand sleeping in the cold."
 -------------------------------
"Ενάντια σε ένα  σίγουρο χειμώνα
  Τα σοφά δέντρα
  Επιμένουν να κοιμούνται στο κρύο."
 
 
 
 
Στην εικόνα: William Carlos Williams (passport photograph).
Πηγή για την εικόνα: Wikipedia.

Γιώργος Μπακλάκος, "Ταυτότητα"

AΝΗΞΕΡΟΙ


Λέμε δεν πήραμε χαμπάρι.
Μόνο σημάδι ενθύμησης η Ακρόπολη
που στέκει πάνω απ’ τη Νεκρόπολη.
Οι σοφοί κουκουλωμένοι στο πιθάρι,
εγώ στο πληκτρολόγιο κάνω το παλικάρι
κάθε μέρα περισσότερο κραυγάζω
να πείθομαι πως έτσι αλλάζω.
Θα φύγω δίχως να περάσω απ’ την ευθύνη
κατηγορώντας άλλους που τίποτα δεν έχει γίνει
αδιαφορώντας για το μόνο που άφησα σημάδι
της ιστορίας πως ήμουνα το ξεφτισμένο υφάδι.
Λέμε δεν πήραμε χαμπάρι.





Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ


Μίλα.
Μη φυλακίζεις μέσα σου τις λέξεις.
Τ’ ανείπωτα εκδικούνται.
Θα μας χαράξουν το πρόσωπο τόσο πολύ
που δε θα γνωριζόμαστε πια.





ΓΝΩΣΗ


Και μόλις μάθω κάτι καινούριο,
τότε νιώθω πως βυθίζομαι βαθύτερα στην άγνοια.
Σαν να προσπαθώ μ’ ένα φωσάκι να φωτίσω το σκοτάδι
κι όσο δυναμώνω το φωσάκι τόσο το σκοτάδι πυκνώνει.

Όσο περισσότερο φως απλώνεται τόσο περισσότερο σκοτάδι ανακαλύπτει.





ΕΠΟΧΗ

                          Στον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη


Κι είμαστε πάλι εκεί.
Όπου η δύναμη θα συντρίψει το δίκιο
το πισώπλατο θα μαχαιρώσει το αντρίκειο
η απληστία θα καταλύσει τη λογική
οι λίγοι θα θέλουν ακόμα πιο πολύ
αδιαφορώντας αν πεθαίνουν οι πολλοί
κι ο κόσμος μια ματωμένη οιμωγή
στων ειδήσεων την εκφοβιστική αγωγή.





ΛΗΘΗ


…Τώρα πια είχαν κλείσει οι πληγές.
Δεν έτρεχε αίμα, δεν υπήρχε πόνος.
Είχε θρέψει το κορμί.
Μονάχα ένα σημάδι είχε μείνει·
να πονάει μόνο με τη θύμηση.
Ένα σημάδι που με κάθε ξαφνική, τυχαία ματιά
σκότωνε καθημερινά κάθε ελπίδα για λήθη.





Από τη συλλογή «Ταυτότητα», εκδ. Βακχικόν, 2022. 

καρυοθραύστις. Τετραμηνιαία περιοδική έκδοση Λόγου και Τέχνης. Τεύχος 12-13, Νοέμβριος 2022

καρυοθραύστις

Τετραμηνιαία περιοδική έκδοση Λόγου και Τέχνης

Τεύχος 12-13

Νοέμβριος 2022

Το νέο διπλό τεύχος 12-13 (Νοέμβριος 2022) του περιοδικού καρυοθραύστις κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, πλούσιο όπως πάντα, με περισσότερες από 400 σελίδες, με πολλές και ενδιαφέρουσες στήλες.
Στη στήλη ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ πέντε συγγραφείς (Στρατής Πασχάλης, Θανάσης Χατζόπουλος, Κώστας Α. Κρεμμύδας, Γιάννης Παλαβός, Βασίλης Πανδής) συζητούν για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στα σχολεία.
Η Διώνη Δημητριάδου και ο Βαγγέλης Αλεξόπουλος επιμελούνται μεγάλο αφιέρωμα στη σύγχρονη αμερικανική ποίηση με την ανθολόγηση 27 σύγχρονων ποιητών και ποιητριών, που ζουν και δημιουργούν στις Η.Π.Α.
Ο Γιώργος Δελιόπουλος επιμελείται αφιέρωμα με τίτλο ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΝΟΣΤΑΛΓΟΣ, για το ποιητικό, μεταφραστικό και πεζογραφικό έργο της Δέσποινας Καϊτατζή-Χουλιούμη.
Η Ευσταθία Δήμου επιμελείται αφιέρωμα με τίτλο ΕΓΚΑΤΟΙΚΟΣ ΣΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΗΝ ΠΟΛΗ για το ιδιαίτερο ποιητικό έργο του Αλέξιου Μάινα.
Ο Διονύσης Στεργιούλας στη στήλη του ΜΕ ΕΝΣΤΙΚΤΟ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ μάς θυμίζει τη συλλογή Γυμνό Παράθυρο του Γιώργου Θέμελη.
Ο Σπύρος Λαζαρίδης στη στήλη του ΔΥΤΙΚΑ ΣΤΑΣΙΜΑ μάς αφηγείται την ιστορία των ποταμών της Δυτικής Θεσσαλονίκης μέσα από λογοτεχνικά κείμενα.
Στην ΟΔΟ ΕΝΤΥΠΩΝ παρουσιάζονται τα περιοδικά ΘΕΥΘ και ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ μέσα από συνεντεύξεις των υπευθύνων τους.
Η Αλεξάνδρα Μυλωνά στη στήλη της TRES GROS PLAN εκθέτει απροκάλυπτα όσα υποτίθεται ότι γίνονται εν κρυπτώ.
Φρέσκες δημιουργίες Ελλήνων ποιητών, ποιητριών και πεζογράφων, καθώς και μεταφρασμένη λογοτεχνία από όλο τον κόσμο, συμπληρώνουν το τεύχος.
Στην ΗΛΑΚΑΤΗ ΕΝ ΣΠΟΥΔΗ και στις ΒΙΒΛΙΟΣΗΜΑΝΣΕΙΣ παρουσιάζονται ποιητικές συλλογές, πεζογραφήματα και μεταφράσεις Ελλήνων δημιουργών.
Τέλος, το τεύχος κοσμούν έργα της εικαστικού Μαρί Θεοφίλου, η οποία καταθέτει τις απόψεις της για την παλλόμενη τέχνη της σε συνέντευξη που έδωσε στη Γλύκα Διονυσοπούλου.
Μπορείτε να προμηθευτείτε το περιοδικό από όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης καθώς, από όλα τα υπόλοιπα βιβλιοπωλεία της χώρας κατόπιν παραγγελίας, αλλά και μέσα από την ιστοσελίδα των εκδόσεων ΡΩΜΗ.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 
    9   ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Πεδίο θραύσεως
  13                                                     ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ

Πώς θεωρούν οι συγγραφείς ότι πρέπει να διδάσκεται

η Λογοτεχνία στα σχολεία;

         Στη συζήτηση συμμετέχουν οι ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΠΑΣΧΑΛΗΣ,

         ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ Α. ΚΡΕΜΜΥΔΑΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΒΟΣ

         και ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝΔΗΣ

  39   ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΙΧΑΣ: Διονυσίου Σολωμού ανάστασις
  40   ΔΗΜΗΤΡΗΣ Γ. ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ: Φιλί στη λιακάδα
  41   ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Δύο ποιήματα
  43   ΕΛΣΑ ΚΟΡΝΕΤΗ: Γιγάντισσα Τοσοδούλα

  51                                      Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

ανθολόγηση - μετάφραση: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ

ΜΕ ΕΝΣΤΙΚΤΟ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΑΝΤΕΞΑΝ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

151   ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΤΕΡΠΟΥΛΑΣ: Γιώργος Θέμελης,

            Γυμνό παράθυρο, Θεσσαλονίκη, 1945

ΔΥΤΙΚΑ ΣΤΑΣΙΜΑ

ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΕ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

ΣΤΙΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ

157   ΣΠΥΡΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ: Οργή και πάθη των υδάτων
            Η λογοτεχνία ως ιστορικό τεκμήριο

ΠΟΙΗΣΗ

173   ΛΟΥΚΑΣ Δ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Τρία ποιήματα
176   ΜΑΝΙΑ ΜΕΖΙΤΗ: Mariahilfer και άλλες βιεννέζικες ιστορίες
177   ΧΡΙΣΤΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ: Δύο ποιήματα
179   ΑΘΗΝΑ ΤΙΤΑΚΗ: Nature's valley
180   ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΟΥΛΙΟΣ: Μέσα στο κόμικ
181   ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΥΤΛΗΣ: Τέσσερα ποιήματα
183   ΑΣΗΜΙΝΑ ΛΑΜΠΡΑΚΟΥ: Έως το ηλιοβασίλεμα (β)
184   ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ: Ξυράφι
185   ΚΩΣΤΑΣ Θ. ΡΙΖΑΚΗΣ: Δύο ποιήματα
187   STEPHANE MALLARME: Τρία ποιήματα

            (Εισαγωγή - μτφρ.: Γιώργος Κεντρωτής)
190   NINA SIMIC PANIC: Μπλέιζαρ

            (Εισαγωγή - μτφρ. από τα αγγλικά: Πέτρος Γκολίτσης)
192   FRANCIS PONGE: Η βόλτα στα θερμοκήπιά μας

            (Εισαγωγή - μτφρ.: Νεφέλη Γκάτσου)
195   GIUSEPPE CONTE: Οι εποχές της φωτιάς

            (Εισαγωγή - μτφρ.: Θεοδόσης Κοντάκης)
198   JAMES MERRILL: Τέσσερα ποιήματα (Εισαγωγή - μτφρ.: Κώστας Λιννός)

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

205   ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΔΕΝΔΡΙΝΟΣ: Της Ελλάδος φρουρός
214   ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΡΟΥΓΟΣ: Veinte años/Σπασμένη χορδή
217   ANTUN ŠOLJAN: Στο εστιατόριο του σταθμού

            (Εισαγωγή - μτφρ.: Γιώργος Γκόζης)

ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΝΟΣΤΑΛΓΟΣ

Η ΠΟΙΗΤΡΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΪΤΑΤΖΗ-ΧΟΥΛΙΟΥΜΗ

                                                                       επιμ. αφιερώματος: Γ. Δελιόπουλος
221   ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΪΤΑΤΖΗ-ΧΟΥΛΙΟΥΜΗ: Δύο ποιήματα
224   ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη.

            Η άνθρωπος, η επιστήμονας, η ποιήτρια
232   ΧΡΙΣΤΙΝΑ Ι. ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ: Αφιέρωμα στη Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη
252   ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Ο άνθρωπος και ο τόπος. Ρίζες και περιπλάνηση

            στο έργο της Δέσποινας Καϊτατζή-Χουλιούμη
261   ΙΣΙΔΩΡΑ ΜΑΛΑΜΑ: Ο δρόμος της ζωής μέσα από το μονοπάτι

            των συναισθημάτων
272   ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. ΜΠΟΥΡΑΣ: Η μεταφράστρια Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη
291   INGEMAR RHEDIN: Γλυκόπικρα μειδίαμα απορούν
            Η ποίηση και οι μεταφράσεις της Δέσπ. Καϊτατζή-Χουλιούμη
297   ΖΩΗ ΣΑΜΑΡΑ: Λέξεις πρόσφυγες φυγάδες
302   ΛΙΛΙΑ ΤΣΟΥΒΑ: Ο τόπος εντός μας
305   ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΜΩΥΣΙΑΔΗΣ: Η ποίηση μέσα μας

ΟΔΟΣ ΕΝΤΥΠΩΝ

311   Η ανάγνωση ως λειτουργική συνιστώσα της γραφής.

            Με τις διευθύντριες του περιοδικού Θευθ ΖΩΗ ΣΑΜΑΡΑ &

            ΜΑΡΙΑ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗ συνομιλεί η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ
320   Παρεμβαίνοντας με αισθαντικότητα.
            Με τους υπεύθυνους της Παρέμβασης Β. Π. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ &

            ΔΗΜΗΤΡΑ Β. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ συνομιλεί ο ΑΝΤΩΝΗΣ Ν. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

325   Η παλλόμενη τέχνη. Με την εικαστικό ΜΑΡΙ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

            συνομιλεί η ΓΛΥΚΑ ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΥ.

TRÈS GROS PLAN

ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ

329   ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΥΛΩΝΑ: Ερμητική έμφραξη (μια ιστορία που ήρθε και με βρήκε

            σε στιγμή αναστάτωσης εαρινής)

ΕΓΚΑΤΟΙΚΟΣ ΣΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΗΝ ΠΟΛΗ

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΑΛΕΞΙΟΣ ΜΑΪΝΑΣ

                                                                    επιμ. αφιερώματος: Ευσταθία Δήμου
331   ΑΛΕΞΙΟΣ ΜΑΪΝΑΣ: Τέσσερα ποιήματα
335   Ο ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΣΩΚΟΣ μίλησε με τον ποιητή ΑΛΕΞΙΟ ΜΑΪΝΑ
346   ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Η ποίηση ως βίωμα διανοητικό
351   ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Οι ποιητικοί τρόποι του Αλέξιου Μάινα
357   ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ: Ένα ξυράφι στο σαλόνι μας
367   ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΡΔΑΣ: Προσκόμματα και ποιμαντικές λύσεις για την κατάβαση

            της αγέλης στον κάμπο σε περίπτωση αντάρας. Μια ανάγνωση εν κατόπτρω
377   ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ: Αλέξιος Μάινας, Το ξυράφι του Όκαμ
382   ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΤΣΙΡΩΝΗΣ: Ένας περίπατος στην Αγ. Δημητρίου (Μάρτιος, 2020)
386   ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΝΤΙΣΗΣ: Η ποιητική φωνή του Αλέξιου Μάινα
395   ΛΙΝΑ ΦΥΤΙΛΗ: Αλέξιος Μάινας: πίσω από τα προσκόμματα των λέξεων

ΒΙΒΛΙΟΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

403   ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Όλα στο μαύρο (Δημήτρης Γ. Παπαστεργίου,

            Όλα στο μαύρο, εκδ. Ρώμη, 2022)

407   ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΟΥΖΗΣ: Αφθονία φωτός (Κων/νος Μπούρας, 137 Φάος.

              ΛΕΞΙΚΑΝΘΑΡΟΣ α-ΦΘΟΝΙΑ ΦΩΤΟΣ, εκδ. Νίκας, 2021)
411   ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΜΩΥΣΙΑΔΗΣ: Το ποιητικώς ζην (Θεόδωρος Μπασιάκος,

            γκαγκάν μυτεράν: Vivere Freakolosamente, Άπαντα ποιήματα και πεζά,

            Φυλλάδα ποιημάτων και άλλων συναφών καταστάσεων, εκδ. Πανοπτικόν, 2021)

416   ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ: Ξεκαρφώνοντας λέξεις (Δημήτρης Αγγελής,

            Καρφιά στο σώμα, εκδ. Αρμός, 2021)
420   ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Διάψαλμα (Κατερίνα Παναγιωτοπούλου,

            Διάψαλμα, εκδ. Εντευκτηρίου, 2021)
426   ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ: Εκείνος ο Απρίλης του Χίλια ’967 (Β. Π. Καραγιάννης,

            Εκείνος ο Απρίλης του Χίλια ’967, εκδ. Παρέμβαση, 2021)
326   ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΣΙΒΕΤΙΔΟΥ: Όταν οι λέξεις δεν μπορούν να πουν… σιωπούν

            (Δαμιανός Κωνσταντινίδης, Ο αντ’ αυτού, εκδ. Ρώμη, 2021)
430   ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Βραχνή βροχή (Ολυμπία Σταύρου, Βραχνή βροχή,

            εκδ. Ζήτρος, 2021)

433   ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Τα άνθη του κακού (Κάρολος Μπωντλαίρ, Τα άνθη του κακού,

            25 ποιήματα, απόδοση: Κυριακή Αν. Λυμπέρη Αθήνα: εκδ. Κοράλλι, 2021)

ΗΛΑΚΑΤΗ ΕΝ ΣΠΟΥΔΗ

                                                                         γράφει η Λίλια Τσούβα
435   Η παρουσία του ασυνείδητου (Τέσυ Μπάιλα, Τις νύχτες έπαιζε με τις σκιές,

            εκδ. Ψυχογιός, 2019)
440   Ο πεζογραφικός λόγος του Νίκου Μάντζιου (Νίκος Μάντζιος, Ο εξομολόγος

            του Θεού, εκδ. Απόπειρα, 2019)

Το παρόν τεύχος κοσμούν έργα της εικαστικού Μαρί Θεοφίλου.

Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, "Βία κατά των γυναικών", Ημερολόγιο 2023

Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης

Βία κατά των γυναικών

Ημερολόγιο 2023

Η Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της εξωστρέφειας και των κοινωνικών παρεμβάσεων που έχει αποφασίσει ως ζωντανός και δραστήριος οργανισμός παρουσιάζει για δεύτερη συνεχή χρονιά το Ημερολόγιό της με θέμα, τη βία κατά των γυναικών. Στο επίκαιρο και συνάμα τρομακτικό στις διαστάσεις αυτό θέμα ανταποκρίθηκε, ύστερα από την πρόταση του Δ.Σ. η πλειοψηφία των μελών με πεζά κείμενα και ποιήματα, κάτι το οποίο δηλώνει την ευαισθησία, αλλά και τη βούληση για συλλογική δράση. Στα κείμενα που περιέχονται «σχολιάζονται» μέσω της λογοτεχνίας με διαφορετικό τρόπο μορφές της έμφυλης βίας. Οι ποιήτριες, οι ποιητές, οι συγγραφείς διαθέτουν τα απαραίτητα αντανακλαστικά ώστε να κινητοποιούνται και να παρεμβαίνουν. Με τα κείμενα του Ημερολογίου 2023 της Ε.Λ.Θ., προσδοκούμε να ευαισθητοποιήσουμε και να διευρύνουμε τον κύκλο αυτών που αντιτίθενται στη βία κατά των γυναικών, αλλά και σε κάθε άλλη μορφή βίας.

Συμμετέχουν:
Κούλα Αδαλόγλου, Φανή Αθανασιάδου, Παναγιώτης Αργυρόπουλος, Χρύσα Βλάχου, Σταύρος Γκιργκένης, Αναστασία Γκίτση, Γιώργος Γκόζης, Πέτρος Γκολίτσης, Γιώργος Δελιόπουλος, Αρχοντούλα Διαβάτη, Άντζελα Ζιούτη, Ισίδωρος Ζουργός, Χρυσάνθη Ιακώβου, Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Βαλεντίνη Χρ. Καμπατζά, Δήμητρα Καραγιάννη, Μαρία Καρδάτου, Κατερίνα Καριζώνη, Γιάννης Κιντάπογλου, Σπύρος Κιοσσές, Έλσα Κορνέτη, Θωμάς Κοροβίνης, Άννα Κουστινούδη, Άννυ Κουτροκόη, Ηλίας Κουτσούκος, Χλόη Κουτσουμπέλη, Θέμης Λιβεριάδης, Ευτυχία-Αλεξάνδρα Λουκίδου, Γεωργία Μακρογιώργου, Αναστάσιος Γ. Μαράς, Θανάσης Μαρκόπουλος, Ξενοφών Μαυραγάνης, Αστέρης Μαυρουδής, Δήμητρα Μήττα, Δημήτρης Μίγγας, Θανάσης Μουσόπουλος, Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Πολύνα Γ. Μπανά, Πέτρος Μπέσπαρης, Δημήτρης Ι. Μπρούχος, Αλεξάνδρα Μυλωνά, Τόλης Νικηφόρου, Χρήστος Ντικμπασάνης, Σίμος Οφλίδης, Δημήτρης Παπακωνσταντίνου, Δημήτρης Γ. Παπαστεργίου, Μιχάλης Πιτένης, Ερμιόνη Σαββίδου, Βαγγέλης Τασιόπουλος, Γιάννης Τζανής, Τασούλα Τσιλιμένη, Δημήτρης Τσινικόπουλος, Γιάννης Τσιτσίμης, Ρία Φελεκίδου, Χρήστος Χαρτοματσίδης, Μαρία Ψωμά-Πετρίδου.



Εκδόσεις Ρώμη, 2022, € 12, σ. 242:
Τσιμισκή 16 (Στοά Χρυσικοπούλου)
546 24, Θεσσαλονίκη
Τηλ.: 2310 227581
e-mail:romipublications@gmail.com
https://www.romipublications.com/


Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης
Δημοσθένους 4
546 24 Θεσσαλονίκη
Τηλ.: 2310 252812
e-mail: info@elth.gr
www.elth.gr


ISBN: 978-960-655-119-2 

Κώστας Θ. Ριζάκης, "υψοκλινές"

υψοκλινές


στην εταζέρα κορυφής το προτελευταίον
ράφι δίπλα στο ασημί διακοσμητικό μισο-
ανοιγμένον ρόδι έτοιμα σούμπιτα σπο-
ράκια να ξηλωμένα σκόρπια ξεχυθούνε

δεσπόζεις τής φωτογραφίας πολύχρωμος
ιέρεια (το «έγχρωμος» σου πέφτει αρκούντως
λίγο) σχεδία τα ανεμίζοντα μαλλιά ξέφυγαν
της κορνίζας πάμε μαζί στα πιο γνωστά μ’

ελπίδες ας ορίσουμε παν τέλους το ευκταίον



                                              Κώστας Θ. Ριζάκης




Ο ποιητής Κώστας Θ. Ριζάκης (Λαμία, 1960) εξέδωσε δώδεκα συλλογές, τη μία συγκεντρωτική (των εξ πρώτων ‒ γ΄ επαν. Κουκκίδα 2020). Διηύθυνε ή και συνδιηύθυνε επτά έως τώρα (σε εννέα εν συνόλω περ.) λογ. περιοδικά. Επίσης, επιμελήθηκε περί τα 200 βιβλία (ιδία ποιητικά), αρκετά αφιερώματα σε έντυπα άλλων, καθώς και τιμητικούς τόμους σε μορφές (Κ.Ε. Τσιρόπουλο, Γ. Πέγκλη, Μ. Μέσκο, Ο. Αλεξάκη, Σ. Σαράκη, Ζ. Σαμαρά, Β.Π. Καραγιάννη, Γ.Χ. Θεοχάρη, Δ. Αγγελή ‒ τα τελευταία 2 υπό έκδοσιν) τής λογοτεχνίας μας. Ενασχολείται δε και συνεχίζει, με τη σύγχρονη γυναικεία γραφή (Ζ. Δαράκη, Λ. Παππά, Μ. Καραγιάννη, Κ. Κούσουλα, Χ. Κουτσουμπέλη, Έ. Λάγκε, Έ. Κορνέτη, Ν. Κεσμέτη, Κ. Ρουκ, Μ. Κουγιουμτζή, Α. Μπακονίκα, Ά. Γρίβα, Δ. Δημητριάδου, Ν. Χαλκιαδάκη). Πρόσεξε πολύ όσους νεώτερους άξιους, ιδρύων σχετικήν (με την Μ. Ζαγκλαρά) σειρά. Τελευταία του συλλογή (με τον Σταύρο Σταμπόγλη) η, πυξίδα ουρανομήκης, εκδ. Παρέμβαση 2023. Έχουν γραφεί και εκδοθεί πολυάριθμα μελετήματα για το ποιητικό του έργο.



Πρώτη δημοσίευση

Στην εικόνα: «Windswept», by John William Waterhouse.
Πηγή για την εικόνα: Wikimedia Commons.

Τόλης Νικηφόρου, "Στιγμές"

είμαι ένας μεθυσμένος ακροβάτης


είμαι ένας μεθυσμένος ακροβάτης
ένας απίστευτα γενναίος ισορροπιστής
βαδίζω απρόσεχτα χορεύω
γλιστράω κρατιέμαι την έσχατη στιγμή
παίζω με την κομμένη σας ανάσα
περιγελώ τα επιφωνήματα
εγώ ο ίδιος πριονίζω το σχοινί
στο χέρι μου κρατάω σφιχτά τον ουρανό
τον τρύπιο σκούφο μου για τα φιλοδωρήματα

το ξέρω πως θα συντριβώ
το αίμα μου πάνω στην άσφαλτο θα σχηματίσει
ένα παράξενο φεγγάρι
οι νοσοκόμοι με τα άγρια γένια
θα διασώσουν μοναχά
κείνο το εκθαμβωτικό λουλούδι
που θε ν’ ανθίσει στο σημείο που έπεσα


                                      [Ο μεθυσμένος ακροβάτης, 1979]





επίγνωση


με επίγνωση βαδίζω
στην άκρη άκρη του γκρεμού
γνωρίζω πια την κατασκότεινη άβυσσο
κι όταν σκοντάφτω και παραπατώ
χωρίς κανένα μάταιο επιφώνημα
κρατάω το χέρι σου σφιχτά
μες στις σχισμές των βράχων
ψάχνω για άγρια φυτά
να μου διδάξουν το δικό τους βλέμμα
μπροστά σε χίλια χρόνια
ή δέκα δευτερόλεπτα ζωής
με επίγνωση αιωρούμαι
πάνω από το κενό το τίποτα
με τη φωνή μου ακέραια
και τον αντίλαλο
κι εσένα


                                      [Το μαγικό χαλί, 1980]





ξένες χώρες


πέρασα από τον ύπνο σε δωμάτιο σκοτεινό
γύρισα σε μιαν άλλη ξένη χώρα

πίσω απ’ την πόρτα ζει ο δικός μου κόσμος
από τη χαραμάδα εισρέει
και στα θαμπά μου μάτια διαχέεται
ηχεί το σήμαντρο μιας παιδικής φωνής
ανάμεσα στο τέλος την αρχή
τις σκόρπιες συλλαβές των λέξεων
απλώνεται καπνός κρασί
μεθυστικό ανθρώπινο άρωμα
ακούγεται ένα γέλιο κοντινό
σαν γυναικεία δάχτυλα που ανιχνεύουν
τη μουσική κάτω απ’ το δέρμα

πίσω απ’ την πόρτα ζει ο δικός μου κόσμος
το φως στον ύπνο που δεν χάρηκα
το φως που τώρα δεν αγγίζω
καθώς ξεφτίζει στο κατώφλι μου

πέρασα από τον ύπνο σε δωμάτιο σκοτεινό
γύρισα σε μιαν άλλη ξένη χώρα


                                      [Ξένες χώρες, 1991]





ούτε ένα μυτερό καρφί και σκουριασμένο


μια έρημη σοφίτα μακρινή μέσα στη θλίψη τ’ ουρανού
είναι η ψυχή μου

γεμάτη άχρηστα αντικείμενα, μια ψάθινη καρέκλα
ένα ποδήλατο με τρύπια λάστιχα,
μια κόκκινη ξεφούσκωτη μπάλα

κι ένα σωρό θαμπές φωτογραφίες
απ’ τους αρχαίους ενοίκους της

όμως δεν κρύβει πλάσματα επικίνδυνα
κι ούτε ένα μυτερό καρφί και σκουριασμένο

μια έρημη σοφίτα μακρινή,
μια λέξη ανείπωτη είναι η ψυχή μου,
ένα μοναχικό παράθυρο
που κάποτε φωτίζεται
μέσα στη θλίψη τ' ουρανού


                                      [Ένα λιβάδι μέσα στην ομίχλη που ονειρεύεται, 2002]





στη διάλεκτο της μοναξιάς


στο βάθος ξεχωρίζει η θάλασσα
ένα γαλάζιο αστραφτερό κι απρόσιτο
μια δίψα
ψηλά στο μυστικό κελάρι τ’ ουρανού
μπρούσκο εκλεκτό της μνήμης

στο βάθος ξεχωρίζει η θάλασσα
όπως γυναίκα σε φανταστική οθόνη
που ως αργά τη νύχτα μεταφράζει όνειρα
στη διάλεκτο της μοναξιάς

όσοι εδώ μέσα μπήκαν έφυγαν
άφησαν πίσω τα βιβλία τους, τις μουσικές
κάτι απ’ το χνώτο τους
ένα αποτσίγαρο μες στον πηχτό ντελβέ

άφησαν πίσω τους κενό και αινίγματα
κάδρα που όρθια γέρνουν
χρώματα που θαμπώνουν μες στο φως
διπλό κρεβάτι για το αχ χωρίς το άγγιγμα
τον κούφιο ήχο του νερού στο μπάνιο
ένα λυγμό που δεν διαλύει
την πέτρα μέσα της

στο βάθος ξεχωρίζει η θάλασσα
σαν ποίημα που υπόσχεται το μακρινό ταξίδι
ή σαν ψυχή που πρόδωσε
αυτό το κάτι στη φωνή της
και τώρα πνίγεται μέσα στο καθημερινό της τίποτα
μέσα στην έπαρση και τη λαχτάρα της


                                      [Το μυστικό αλφάβητο, 2010]

Από το βιβλίο: «Στιγμές: Ο ποιητής Τόλης Νικηφόρου, 1966-2022», Γράφημα 2022.