Γιώργος Σεφέρης, "Γυμνοπαιδία"

ΓΥΜΝΟΠΑΙΔΙΑ

Η Θήρα γεωλογικώς συνίσταται εξ ελαφρόπετρας

και πορσελάνης, εν τω κόλπω δ’ αυτής… εφάνησαν και

κατεβυθίσθησαν νήσοι. Υπήρξε κέντρον αρχαιοτάτης

θρησκείας ένθα ετελούντο λυρικοί χοροί αυστηρού και

βαρέος ρυθμού καλούμενοι γυμνοπαιδίαι.

ΟΔΗΓΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Α΄. ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Σκύψε αν μπορείς στη θάλασσα τη σκοτεινή ξεχνώντας

τον ήχο μιας φλογέρας πάνω σε πόδια γυμνά

που πάτησαν τον ύπνο σου στην άλλη ζωή τη βυθισμένη.

Γράψε αν μπορείς στο τελευταίο σου όστρακο

τη μέρα τ’ όνομα τον τόπο

και ρίξε το στη θάλασσα για να βουλιάξει.

Βρεθήκαμε γυμνοί πάνω στην αλαφρόπετρα

κοιτάζοντας τ’ αναδυόμενα νησιά

κοιτάζοντας τα κόκκινα νησιά να βυθίζουν

στον ύπνο τους, στον ύπνο μας.

Εδώ βρεθήκαμε γυμνοί κρατώντας

τη ζυγαριά που βάραινε κατά το μέρος

της αδικίας.

Φτέρνα της δύναμης θέληση ανίσκιωτη λογαριασμένη

         αγάπη

στον ήλιο του μεσημεριού σχέδια που ωριμάζουν,

δρόμος της μοίρας με το χτύπημα της νέας παλάμης

στην ωμοπλάτη·

στον τόπο που σκορπίστηκε που δεν αντέχει

στον τόπο που ήταν κάποτε δικός μας

βουλιάζουν τα νησιά σκουριά και στάχτη.

Βωμοί γκρεμισμένοι

κι οι φίλοι ξεχασμένοι

φύλλα της φοινικιάς στη λάσπη.

Άφησε τα χέρια σου αν μπορείς, να ταξιδέψουν

εδώ στην κόχη του καιρού με το καράβι

που άγγιξε τον ορίζοντα.

Όταν ο κύβος χτύπησε την πλάκα

όταν η λόγχη χτύπησε το θώρακα

όταν το μάτι γνώρισε τον ξένο

και στέγνωσε η αγάπη

μέσα σε τρύπιες ψυχές·

όταν κοιτάζεις γύρω σου και βρίσκεις

κύκλο τα πόδια θερισμένα

κύκλο τα χέρια πεθαμένα

κύκλο τα μάτια σκοτεινά·

όταν δε μένει πια ούτε να διαλέξεις

το θάνατο που γύρευες δικό σου,

ακούγοντας μια κραυγή

ακόμη και του λύκου την κραυγή,

το δίκιο σου·

άφησε τα χέρια σου αν μπορείς να ταξιδέψουν

ξεκόλλησε απ’ τον άπιστο καιρό

και βούλιαξε,

βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες.

Β΄. ΜΥΚΗΝΕΣ

Δώσ’ μου τα χέρια σου, δώσ’ μου τα χέρια σου,

         δώσ’ μου τα χέρια σου.

Είδα μέσα στη νύχτα

τη μυτερή κορυφή του βουνού

είδα τον κάμπο πέρα πλημμυρισμένο

με το φως ενός αφανέρωτου φεγγαριού

είδα, γυρίζοντας το κεφάλι

τις μαύρες πέτρες συσπειρωμένες

και τη ζωή μου τεντωμένη σα χορδή

αρχή και τέλος

η τελευταία στιγμή·

τα χέρια μου.

Βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες·

τούτες τις πέτρες τις εσήκωσα όσο βάσταξα

τούτες τις πέτρες τις αγάπησα όσο βάσταξα

τούτες τις πέτρες, τη μοίρα μου.

Πληγωμένος από το δικό μου χώμα

τυραννισμένος από το δικό μου πουκάμισο

καταδικασμένος από τους δικούς μου θεούς,

τούτες τις πέτρες.

Ξέρω πως δεν ξέρουν, αλλά εγώ

που ακολούθησα τόσες φορές

το δρόμο απ’ το φονιά στο σκοτωμένο

από το σκοτωμένο στην πληρωμή

κι από την πληρωμή στον άλλο φόνο,

ψηλαφώντας

την ανεξάντλητη πορφύρα

το βράδυ εκείνο του γυρισμού

που άρχισαν να σφυρίζουν οι Σεμνές

στο λιγοστό χορτάρι —

είδα τα φίδια σταυρωτά με τις οχιές

πλεγμένα πάνω στην κακή γενιά

τη μοίρα μας.

Φωνές από την πέτρα από τον ύπνο

βαθύτερες εδώ που ο κόσμος σκοτεινιάζει,

μνήμη του μόχθου ριζωμένη στο ρυθμό

που χτύπησε τη γης με πόδια

λησμονημένα.

Σώματα βυθισμένα στα θεμέλια

του άλλου καιρού, γυμνά. Μάτια

προσηλωμένα προσηλωμένα, σ’ ένα σημάδι

που όσο κι αν θέλεις δεν το ξεχωρίζεις·

η ψυχή

που μάχεται για να γίνει ψυχή σου.

Μήτε κι η σιωπή είναι πια δική σου

εδώ που σταματήσαν οι μυλόπετρες.

Οχτώβρης 1935

«Γυμνοπαιδία», περιοδικό Τα Νέα Γράμματα, Φεβρουάριος 1936.

Από τον τόμο «Γιώργος Σεφέρης, Ποιήματα», εκδ. Ίκαρος, 20^η έκδοση, 2000.